مهدیه بیشمی - ۱- گروه معماری، دانشکده معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
سید محسن موسوی - ۲- استادیار دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

می دانیم همان طور که انسان بر محیط تاثیر می گذارد، محیط نیز بر انسان تاثیرگذار است. حال آنکه محیط های آموزشی بخش مهمی از زندگی انسان ها را در زمان شکل گیری شخصیت آن ها شامل می شوند. درنتیجه توجه به طراحی و ساخت این محیط ها می تواند نقشی اساسی در برآورده کردن نیازهای روحی و جسمی دانش آموزان داشته باشد. ازجمله نیازهای اساسی انسان ها نیاز به حس تعلق به مکان است، همان طور که پیداست این نیاز در ارتباط مستقیم با فضا و طراحی آن قرار دارد. از سویی دیگر تغییر محیط برای مرتفع کردن نیازهای متنوع دانش آموزان در محیط مدرسه نمی تواند با حضور در فضاهای صلب معمول ایجاد شود و نیازمند طراحی یک محیط به صورت منعطف است، زیرا یکی از ارکان ایجاد حس تعلق امکان طراحی شخصی و یا گروهی فضاها می باشد. این تحقیق به بررسی تاثیر جداره های انعطاف پذیر و تغییر کننده در فضاهای آموزشی بر حس تعلق دانش آموزان و ارائه راهکارهایی برای ایجاد جداره های انعطاف پذیر در مدارس خواهد پرداخت. روش تحقیق: این پژوهش به روش ترکیبی توصیفی- تحلیلی انجام شده است. در ابتدا این پژوهش به بررسی کتابخانه ای و مطالعه منابع مرتبط پرداخته و سپس با استفاده مبانی نظری تحقیق و تحلیل نمونه های موردی، پرسشنامه طراحی و تنظیم شده است. در نهایت پرسشنامه کتبی توزیع شده در بین جامعه آماری، به روش معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی، توسط نرم افزارهای SPSS و SmartPLS۳ بررسی شده است و به بررسی فرضیات مطرح شده در پژوهش خواهد پرداخت. در این بخش از پژوهش مشاهده می شود که مولفه جداره انعطاف پذیر با ایجاد شرایط و احکام به دست آمده بر افزایش حس تعلق دانش آموزان در مدارس تاثیرگذار است، این احکام عبارت اند از؛ استفاده از پنجره های وسیع، گروه بندی فضاهای مدرسه و تعیین همجواری و موقعیت مکانی، ایجاد فضاهایی با فرمی منعطف، استفاده از مبلمان و پنل های متحرک، ایجاد مسیرهای هدف دار و کاربردی، امکان گسترش های آتی برای مجموعه، ایجاد فضاهای جمعی و فردی برای استراحت و مطالعه در قسمت های مختلف مدرسه، امکان تغییر و گسترش فضاهای استراحت و مطالعه، ایجاد شفافیت در بین فضاهای استراحت، قرارگیری تراس و یا حیاط خلوت برای کلاس ها، طراحی فضاها به صورت چند عملکردی.

کلمات کلیدی: جداره های انعطاف پذیر، فضای آموزشی، حس تعلق، دانش آموزان.