موانع و چالش های تنظیم ‎گری اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران در پرتو نظریه ی دولت رانتیر

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دوره: 10، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_CSIW-10-1_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 381
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد جلالی

استادیار گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی

نازنین فدایی

دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در دورانی که دولت‎ها تنها فعالان حوزه اداره عمومی محسوب نمی‎شوند، تنظیم‎ گری به عنوان یکی از مهم ‎ترین کارکردهای حکمرانی جدید مطرح می‎شود. به همین دلیل بسیاری از کشورها به تاسیس نهادهای تنظیم‎ گر به خصوص تنظیم ‎گری اقتصادی روی آورده‎اند. این پژوهش که مبتنی بر روش تحلیلی توصیفی است نشان می دهد که تجربیات منفی و ناموفق در این حوزه در برخی کشورها از جمله ایران نشانگر این است که مفهوم تنظیم‎گری اقتصادی ارتباط تنگاتنگی با ساختار سیاسی دولت‎ها، رویکرد اقتصادی حاکم و شیوه‎ی مدیریت عمومی آن‎ها دارد؛ به گونه‎ای که نمی‎توان در هر نظام سیاسی به صرف ایجاد نهادهای تنظیم‎گر به اهداف تنظیم‎گری دست یافت. لازمه‎ی هر تنظیم‎گری اقتصادی وجود حداقل سه مولفه‎ی حداقلی بودن دولت‎ها در امور اقتصادی، وجود بازارآزاد و حکمرانی تنظیمی است. به نظر می‎رسد علل اصلی ناکارآمدی تنظیم‎گری در ایران، اقتصاد رانتی، دخالت و سیطره دولت بر اقتصاد و اعمال حاکمیت به جای حکمرانی در کنار سایر ایرادات ساختاری و هنجاری نهادهای تنظیم‎گر بوده است. بنابراین تا زمانی که تحولات اساسی در بنیادهای اقتصادی و نوع مدیریت اداره عمومی شکل نگیرد، صرف اصلاح ساختاری و تعیین و تعویض صلاحیت‎های نهادهای تنظیم‎گر و تصویب قوانین و مقررات متعدد نه تنها موثر نبوده بلکه منجر به ایجاد یک بروکراسی طویل می‎شود که خود به دخالت بیشتر دولت دامن می‎زند.

کلیدواژه ها

تنظیم گری, بازار, اقتصاد رانتی, حکمرانی, اقتصاد نئوکلاسیک

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.