علی محمد جعفری - استادیار پژوهش بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران.
علی قدمی فیروزآبادی - دانشیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج
موسی سلگی - مربی پژوهشی بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات،
قاسم زارعی - دانشیار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
کاروان شانازی - دانشجوی دکتری، گروه ترویج و آموزرش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا

کمبود آب بزرگ ترین مشکل اساسی استان همدان محسوب می­شود. در این میان بخش کشاورزی به دلیل سهم بالا در مصارف آب بیش از سایر بخش­های اقتصادی در معرض آسیب قرار دارد. به کارگیری سیاست­ها و ابزارهای مناسب در راستای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آب مورد توجه سیاست­مداران است. این پژوهش با هدف تعیین ارزش اقتصادی آب در بخش کشاورزی استان و پتانسیل درآمدزایی این منبع در تولید محصولات کشاورزی آبی به اجرا درآمد. محصولات منتخب برای مطالعه شامل گندم، جو، یونجه، سیب زمینی، چغندرقند، ذرت دانه­ای، ذرت علوفه­ای، هندوانه، سیر، خیار و گوجه فرنگی، انگور و گردو بودند. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه و مصاحبه با کشاورزان برای سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ تهیه و برای برآورد ارزش اقتصادی آب از روش تخمین تابع تولید، فرم کاب داگلاس استفاده شد. نتایج نشان داد که ارزش اقتصادی آب در محصولات مختلف بسیار بیشتر از هزینه­های تامین و عرضه آن است. ارزش اقتصادی آب برای محصولات مذکور به ترتیب برابر ۲۰۴۳، ۳۷۷۵ ،۶۰۲۳، ۳۵۰۶، ۲۱۳۶، ۱۹۵۶، ۱۷۷۸، ۴۹۰۲، ۳۶۷۵۰، ۱۶۳۳۷ و ۴۹۲۹، ۱۵۸۴۰ و ۲۰۰۶۴ ریال و به طور میانگین ۹۲۳۲ ریال بر مترمکعب آب برآورد گردید. این عدد­ها در مقایسه با هزینه استحصال آب از منابع زیرزمینی که گران ترین منبع و برابر ۴۹۶ ریال بر مترمکعب است نشان می­دهد که شکاف زیادی بین آن­ها است و این امکان وجود دارد تا با دریافت آب بها به میزان شکاف موجود بین عددهای پیشگفته، انگیزه­ها را به سمت تخصیص کاراتر آب در این بخش اقتصادی هدایت کرد.

ارزش تولید نهایی, تابع تولید, روش کاب داگلاس