محبوبه بای - اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان
ناصر طهماسبی پور - دانشیار دانشگاه لرستان - خرم آباد- ایران
حسین زینی وند - دانشگاه لرستان
امیر سعدالدین - گرگان
مهدی کاهه - دانشگاه شهید چمران اهواز

با توجه به تغییرات ناگهانی در الگوهای بارش و شدت آنها ناشی از پدیده تغییر اقلیم، سیل به عنوان رایج ترین بلای طبیعی در حال وقوع است. در حالی که نمی توان جلوی بروز سیل را گرفت، اما اثرات این مخاطره را می توان با شناسایی دقیق مناطق مستعد سیل و اقدامات مدیریت و متناسب ریسک کاهش داد. حوزه آبخیز قره چای یکی از سرشاخه های گرگانرود در استان گلستان به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شد که طی ده های اخیر رخدادهای سیلابی متعددی را تجربه نموده است. در این مطالعه به ارزیابی خطر سیل با استفاده از مدل هیدرولیکیHEC-RAS دوبعدی پرداخته است. مقادیر دبی رخداد سیلابی انتهای سال۱۳۹۷ و ابتدای سال ۱۳۹۸ به عنوان ورودی مدل لحاظ و بر اساس شواهد موجود در منطقه، ضرایب زبری مانینگ بهینه و واسنجی شد به منظور ارزیابی مدل HEC-RAS از شاخصهای آماری استفاده شد که همگی توصیف کننده شبیه سازی خوب مدل می باشند. نتایج نشان داد با افزایش دوره بازگشت گستره، عمق و میزان خطر ناشی از سیل افزایش می یابد به طوری که پهنه سیلاب در دوره بازگشت صدسال بخش هایی از روستای سیدکلاته را متاثر می سازد و کلاس خطر سیل در نقشه پهنه بندی شده عمدتا در کلاس اول قرار دارد که حاکی از این است که حدود نیمی از بازه مورد مطالعه در کلاس خطر بسیار کم قرار دارند. نتایج مطالعه به منظور اتخاذ برنامه ها و استراتژی هایی مناسب با هدف سازگاری با شرایط تغییر اقلیم و به عنوان ابزار مدیریتی مناسب برای شناسایی مناطق سیلزده و درمعرض سیل کاربرد دارد.

نقشه خطر سیل, مدل HEC-RAS دوبعدی, مدیریت ریسک سیل, قره چای