محمد مسافری - گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت و ا نستیتو تحقیقات بهداشتی، د
مصداقی نیا - گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت و ا نستیتو تحقیقات بهداشتی، د
ندافی - گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، دا

لجن فاضلاب محصول جانبی فرآیندهای تصفیه فاضلاب شهری است که از نظر کیفی به دلیل دارا بودن عوامل بیولوژیکی بیماریزا و همچنین ترکیبات شیمیایی از جمله فلزات سنگین می تواند برای زندگی انسانها تهدید کننده باشد. از دیدگاه کمی اهمیت مدیریت لجن فاضلاب در کشور زمانی مشخص می شود که موضوعاتی مانند افزایش جمعیت، افزایش مصرف آب و تولید فاضلاب و افزایش مقدار فاضلاب جمع آوری و تصفیه شده در کنار هم در نظر گرفته شوند. حاصل ضرب این پارامترها افزایش کمیت لجن تولید شده خواهد بود. ا مروزه سیاست حاکم بر مدیریت لجن تصفیه خانه های بیولوژیکی فاضلاب مشتمل بر کاهش، واگردانی- استفاده مجدد، سوزاندن و دفع می باشد و در کوششی برای تصفیه و مدیریت آن برای مقاصد سودمند اصطلاح جامدات زیستی یا Biosolids بکار می رود. استعمال اصولی در زمین راهی مناسب برای واگردانی نوترینتهای مهم مانند ازت، فسفر و پتاسیم و بازگشت آنها به خاک بوده و بزرگترین مصرف سودمند لجن است. در این تحقیق وضعیت موجود در زمینه فاضلاب شهری مورد بررسی دقیق واقع شده تا اطلاعات لازم و کافی در خصوص کمیت لجن تصفیه خانه های فاضلاب شهری برای اتخاذ راهکارهای مدیریتی مناسب با تأکید بر ا ستفاده مجدد در کشاورزی در افق 1400 ارائه گردد. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق جمعیت شهری در سال 1400 نسبت به 1378، 1/93 برابر خواهد شد و به حدود 71 میلیون نفر خ واهد رسیدو حداقل و احداکثر فاضلاب شهری به ترتیب 4/78 و 6/46 میلیارد متر مکعب خواهد بود که نسبت به سال 1375 رشدی معادل 148% را نشان می دهد. جمعیت برخوردار از شبکه بر اساس رشد متوسط سالیانه برخورداری از شبکه فاضلاب به میزان 2/64%، به 72/7% افزایش یافته و فاضلاب تصفیه شده توسط سیستمهای لجن فعال، لاگون هوادهی و صافی چکنده حداقل 2/26 و حداکثر 3/05 میلیارد متر مکعب خواهد بود. مقدار لجن اولیه مرطوب تازه از نظر وزنی و حجمی به ترتیب 1/02 میلیون تن و 27/2 میلیون متر مکعب و مقدار لجن مازاد (ثانویه) از نظر وزنی و حجمی به ترتیب 0/584 میلیون تن و 58/4 میلیون متر مکعب پیش بینی می شود. در پایان بر اساس اطلاعات حاصله پیشنهاداتی در جهت مدیریت بهینه جامدات زیستی ارائه شده است.

فاضلاب شهری، لجن، استعمال در زمین، افق 1400