لزوم برنامه ریزی مدیریت شهری در عدم توسعه جمعیت حاشیه نشین

دیده حاشیه نشینی در کوتاه مدت به وجود نیامده است که بتوان در کوتاه مدت آن را ساماندهی کرد. مساله حاشیه نشینی از دهه۱۳۴۰ و بیش از نیم قرن به شکل جدی در کشور وجود داشته و دامنه آن امروزه حتی شهرهای کوچک مقیاس را نیز در بر گرفته است. گسترش فیزیکی نابسامان و بی رویه شهرها یکی از مشکلات شهر و شهرنشینی است؛ زیرا طی فرایندی مداوم، محدوده های فیزیکی و فضاهای کالبدی شهر در جهت عمودی و افقی به لحاظ کمی و کیفی رشد می کند و اگر این روند سریع و بی برنامه باشد به ترکیبی نامتناسب از فضاهای شهری تبدیل می شود. جریان توسعه شهری در ایران طی۳۰ سال گذشته باعث شده جمعیت شهرنشین دو برابر شود که سرعت آن از ظرفیت و توانایی دولت و شهرداری ها در فراهم کردن زیرساخت ها، ارائه خدمات و ایجاد اشتغال شهری به شدت پیشی گرفته است. در نتیجه می توان گفت سرعت رشد شهرنشینی مسایل و معضلات زیادی برای شهرها به دنبال داشته است که از جمله آن، مساله حاشیه نشینی و رشد سکونتگاه های غیررسمی است. رشد سریع شهرنشینی همراه با افزایش مهاجرت های روستا- شهری در ایران، بستر مساعدی برای شکل گیری مناطق حاشیه ای در پیرامون بافت فیزیکی شهرها فراهم نموده است؛ به گونه ای که پس از تجربه کلان شهرها، امروزه شهرهای متوسط کشور را با پیامدهای گوناگون خود تحت تاثیر قرار داده است. لذا یکی از مهم ترین دغدغه های برنامه ریزان و مدیران شهری، کنترل حاشیه نشینی است. مسلما افرادی که در چنین بافتی مستقر می شوند و غالبا هم به لحاظ اقتصادی اقشار ضعیفی هستند یک بافت محلی را تشکیل می دهند که نیاز به توانمندسازی دارند. زمانی که مدیریت شهری با معضل حاشیه نشینی روبرو شد باید برای ساماندهی و توانمندسازی این اقشار از لحاظ اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی برنامه ریزی کند.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی ، مدیریت شهری ، حاشیه نشین