عبدالرحیم پرورش - عضو هیئت علمی گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پز
حسین موحدیان عطار - عضو هیئت علمی گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پز
لیلا حمیدیان - کارشناس ارشد شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر

استفاده از منابع مختلف مواد زائد آلی به ویژه لجن فاضلاب شهری و خانگی برای بهبود حاصل خیزی خاکهای کشاورزی رو به گسترش است اما برای کاهش خطرات بهداشتی و محیطی آن لجن بایستی قبل از کا ربرد بر روی زمین تثبیت شود. امروزه فرآیند کمپوست به کمک کرمهای خا کی برای تثبیت مواد زائد مورد توجه قرار گرفته است از آنجا که گزارشات متناقضی راجع به مقادیر مواد مغذی (K,P,N) در ورمی کمپوست ها وجود دارد این تحقیق به تعیین مقادیر مواد مغذی (K,P,N) و مواد آلی و نسبت C/N ورمی کمپوست حاصل از لجن فاضلاب شهری می پردازد و مقادیر مواد مغذی در کودهای دامی و ورمی کمپوست حاصل را با یکدیگر مقایسه می نماید. مواد و روشها: غذای مورد نیاز یکماه کرمهای خاکی از اختلال 85% لجن فاضلاب خام آبگیری شده و 15% عامل حجیم کننده آماده شد. مقادیر مواد آلی فرار، ازت کل، فسفر کل، پتاسیم کل، خاکستر و pH موجود در سوبسترای اولیه و ورمی کمپوست حاصل به ترتیب به روش سوزاندن خشک، ماکروکجلدال، کالریمتری، فیلم فتومتری، گوتاس و روش اصلاح شده ارهارت و بورین تعیین گردیدند. نتایج: مقادیر مواد آلی ورمی کمپوست، ازت، فسفر، پتاسیم، pH و نسبت C/N به ترتیب 36/42%، 1/04%، 0/112%، 0/614%، 7/5 و 22/62 بود. بحث: ورمی کمپوست حاصل اصلاح کننده آلی مناسبی برای بهبود حاصل خیزی خاکهای کشاورزی می باشد.

ارزش کودی، کمپوست لجن، ورمی کمپوست، کیفیت شیمیایی