عاملیت انسان با تاکید بر نقش نیت در تشخص عمل در چشم انداز حکمت متعالیه
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه اندیشه دینی، دوره: 23، شماره: 88
- کد COI اختصاصی: JR_JRT-23-88_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 145
نویسندگان
دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اهل البیت(ع)، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اهل البیت(ع)، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
چکیده
مسئله عاملیت انسان به این معنا که انسان، واجد عمل است؛ عملی که از آن اوست و می توان آن را به وی انتساب داد ، در علوم انسانی چنان پراهمیت است که می توان ملاک تقسیم بندی جریان های بزرگ علوم انسانی را در نقشی جستجو کرد که به عامل می دهند. به بیان دیگر، شناسایی دانش های انسانی، قبل از هر چیز، مستلزم شناسایی انسان کنشگر است و انسان از آن حیث که عامل، کنشگر و پدیده ساز است، موضوع این علوم قرار می گیرد؛ اما توصیف انسان به «عامل» و قائل شدن به «عاملیت» او، در گرو تبیین ما از چیستی و تشخص «عمل» است. پژوهش حاضر با رویکرد حکمی و بر اساس آنچه از مبانی حکمت متعالیه برمی آید، ابتدا به تبیین حقیقت نیت با توجه به دو سرفصل و کلیدواژه فلسفی متناظر با آن یعنی «علت غائی» و «اختیار» می پردازد و بر همین اساس نقش آن در تشخص عمل را پی می گیرد و در نهایت، نشان می دهد نیت به عنوان اولین فعل همواره اختیاری در سلسله مبادی افعال اختیاری انسان از طرفی، و نیز علت غائی عمل او از طرف دیگر، با معین کردن کیفیت ارتباط و اتحاد مختارانه عامل با لایه های نفس اطلاقی خویش، تمام هویت و تشخص عمل را شکل می دهد و بنابراین عاملیت انسان از لحاظ کم و کیف، با نیت او از انجام عمل گره خورده است.کلیدواژه ها
نیت, عاملیت انسان, تشخص عمل, حکمت متعالیه, حکمت عملیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.