آرش زارع گاریزی - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد
علی طالبی - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد

در این تحقیق، بیلان آبی حوضه قره سو استان گلستان با استفاده از مدل SWAT شبیه سازی شد. هدف اصلی تحقیق، آزمون کارایی مدل و قابلیت استفاده از آن به عنوان شبیه ساز بیلان آب در آبخیز قره سو می باشد. ابتدا اطلاعات ورودی مدل تهیه و مدل با این داده ها اجرا شد. به منظور مشخص کردن پارامترهای مهم مدل، آنالیز حساسیت با روش "هر بار یک پارامتر" انجام شد. سپس واسنجی مدل به صورت دستی و سپس با روش خودکار SUFI۲ انجام شد. به منظور کاهش عدم قطعیت، اجزای مختلف بیلان آب در واسنجی در نظر گرفته شد و از داده های مشاهداتی چندین ایستگاه اندازه گیری به طور هم زمان استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که، مدل SWAT برای شبیه سازی هیدرولوژی حوضه قره سو از کارایی مناسبی برخوردار است. دقت شبیه سازی دبی ماهانه در ایستگاه سیاه آب (خروجی حوضه) با استفاده از شاخص نش-ساتکلیف در دوره واسنجی ۶/۰ و با شاخص R۲، ۶۵/۰، و در دوره اعتبارسنجی به ترتیب ۳۶/۰ و ۶۲/۰ بدست آمد. برای شاخص های ارزیابی عدم قطعیت نیز مقادیر قابل قبولی بدست آمد. P-فاکتور و R-فاکتور، برای دوره واسنجی به ترتیب ۷۷/۰ و ۲۳/۱ و برای دوره اعتبارسنجی به ترتیب ۹۷/۰ و ۷۳/۱ محاسبه شد. بر اساس نتایج شبیه سازی مدل، به طور متوسط حدود ۶۷% بارش از طریق تبخیر و تعرق وارد اتمسفر می شود، ۱۷% آن به صورت رواناب سطحی و جریان جانبی به آبراهه ها وارد می شود و ۱۶% نفوذ یافته و وارد سفره زیرزمینی می شود. این تحقیق اطلاعات مفیدی را در مورد بیلان آبی حوضه قره سو فراهم نموده و به برنامه ریزی دقیق تر منابع آب در این حوضه کمک می کند.

الگوریتم SUFI۲, حوضه آبخیز قره سو, شبیه سازی جریان رودخانه, مدل SWAT