محمود حبیبی تبار - نویسنده مسئول - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی
مهرناز روزبهانی - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی

نوآوری فناوری استثنایی هوش مصنوعی باعث تولد ربات ها شده است. نوآوری ربات ها در حال حاضر به عنوان بزرگ ترین انقلاب فناوری در نظر گرفته می شود که چالش های جدیدی را پیش روی قانونگذاران برای مقابله با آن قرار داده است. در حال حاضر این ربات ها جایگزین نیروی کار انسانی شده اند و همچنین چندین فعالیت را با دقت و هوشمندی مناسب انجام می دهند. اما انسان باهوش ترین موجود روی زمین به حساب می آید که دارای ذهنیت منطقی و معقول است و در ادامه این انسان با به کارگیری هوش در آن انسان مصنوعی ساخته است. از آنجایی که تعاملات انسانی با این ربات های پیشرفته در حال افزایش است، مسائل حقوقی جدید متفاوتی در حال ظهور است و یکی از آنها تعیین مسئولیت این نهاد هوش مصنوعی است. انسان ها پدرخوانده ربات ها این ربات ها را برای هدف خود برنامه ریزی کرده اند و در حین انجام فعالیت ها، اگر ربات ها مرتکب خطای مجرمانه شوند، این سوال پیش می آید که چه کسی مسئول چنین اشتباهی است، برنامه نویس، کاربر یا خود ربات؟ ما هیچ پاسخ قانونی مناسبی در رابطه با این مشکل حقوقی نداریم. هدف اصلی این مقاله بررسی عامل رافع مسئولیت کیفری مستی در قبال هوش مصنوعی ربات هاست. در این تحقیقی ابتدا حالت مستی ربات ها تعریف شده و دو حالت عمدی و غیر عمدی بودن طبق قانون مجازات اسلامی بررسی شد. سپس انواع مجازات ها برای ربات ها تشریح گردید. نتایج نشان داد که مستی ربات ها زمانی می تواند رافع مسئولیت کیفری شود که ربات به صورت غیرارادی هوش خود را به طور موقت زایل کرده باشد و در این حین دچار جرمی شده باشد که از مستی ناشی شده است. حال اگر ثابت شود مستی ربات از طرف عامل انسانی انجام شده است، کلیه مسئولیت کیفری به عهده عامل انسانی خواهد بود.

مسئولیت کیفری، مستی، ربات، هوش مصنوعی