ارسطو یاری حصار - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
فرزین حق پرست - استادیار گروه مهندسی معماری، دانشگاه هنرهای اسلامی تبریز، تبریز، ایران
علی مجنونی توتانخانه - مدرس گروه مهندسی معماری، دانشگاه بناب، بناب، ایران
صغرا نیرومند شیشوان - مربی گروه مهندسی معماری، دانشگاه بناب، بناب، ایران

با توجه به حادثه­خیز بودن کشور ایران که همواره محل وقوع انواع حوادث طبیعی بوده و همچنین آسیب­پذیری زیاد سکونت­گاه­های روستایی در برابر حوادث، اهمیت شناسایی موانع موثر پیش­روی مقاوم­سازی مساکن روستایی را  آشکار ساخته است؛ ولی بایستی توجه نمود که پیش­نیاز هرگونه برنامه­ریزی، شناخت صحیح از شرایط تاثیرگذار در تمامی ابعاد است تا با تکیه بر همین اطلاعات بتوان تصمیمات اصولی را اتخاذ نمود. پژوهش حاضر باهدف بررسی موانع موثر بر مقاوم­سازی مسکن روستایی در شهرستان بناب با استفاده از تحلیل عاملی صورت گرفته است؛ نوع تحقیق اکتشافی بوده و روش بررسی آن توصیفی تحلیلی می­باشد. برای بررسی موضوع ۳۵ شاخص در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی و محیطی انتخاب شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل ۱۴۰۴۷ نفر ساکن در مساکن بالای ۲۰ سال قدمت است. حجم نمونه با استفاده فرمول کوکران، ۴۲۰ نفر و به روش تصادفی ساده انتخاب شده­اند. داده­های مورد نیاز از طریق توزیع پرسشنامه به دست آمده است. روایی صوری پرسشنامه با کسب نظر اساتید و کارشناسان  و ضریب پایایی پرسشنامه با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ ۹۱/۰ محاسبه شده است. نتایج به دست آمده با به کارگیری تحلیل عاملی به چهار عامل معنی­دار تقلیل یافته که به ترتیب عامل اقتصادی (۰۹/ ۸۶ درصد)، مدیریتی (۴۶/۵ درصد)، اجتماعی (۲۶/۲ درصد) و در نهایت محیطی با ۹۳/۰ درصد  بیشترین تاثیر را بر عدم مقاوم­سازی مساکن روستایی داشته­اند. در مجموع چهار عامل فوق قابلیت تبیین ۷۵/۹۴ درصد تغییرات واریانس را تبیین نمودند. نتایج حاصل از تفسیر نقشه و نمودار نشان داد که موانع اقتصادی در بین همه­ی روستاها به عنوان عامل مشترک بوده، عامل اجتماعی بیشتر در روستاهای نزدیک به مرکز شهرستان و عامل­های مدیریتی و محیطی نیز به صورت مشترک در روستاهای دور از مرکز شهرستان به عنوان مانع اصلی بوده است. لذا این تفاوت­ها لزوم تهیه و اجرای برنامه­های مقاوم­سازی با رویکرد حمایت­های مالی را جهت مقاوم­سازی مساکن روستایی در شهرستان بناب ایجاب می­کند.

مقاوم سازی, مسکن روستایی, پدافند غیرعامل, شهرستان بناب