شناخت و ارزیابی میزان پراکنده رویی شهری براساس مدل تحلیل عاملی (مطالعه موردی: محلات شهر شیراز)

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، دوره: 8، شماره: 30
  • کد COI اختصاصی: JR_JUPM-8-30_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 52
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد سلیمانی

دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی، تهران، یران

علی موحد

دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی، تهران، یران

احمد زنگانه

استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی، تهران، یران

زهرا صحراییان

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی، تهران، یران

چکیده

رشد و گسترش کالبدی شهر فرآیندی است که بر تمام نظامات و ساختارهای شهر به طور مستقیم یا غیرمستقیم تاثیر می­گذارد. به همین دلیل چنانچه این فرآیند جریان درستی را طی نکند، اثرات نامطلوب بسیاری بر شهر و اجزای آن بر جای می­گذارد. رشد و گسترش پراکنده یکی از اشکال رشد شهر است، که بر اثر عوامل متعددی چون کمبود برنامه­های مدیریت رشد شهری و فقدان قوانین واحد و جامع در مورد نظارت و کنترل رشد شهری، موجب دست­اندازی به فضاهای باز پیرامون و زمین­های کشاورزی و روستایی به بدنه کالبدی شهر می گردد و زمینه پراکنده­رویی را ایجاد می­نماید. از جمله پیامدهای منفی پراکنده­رویی، نابودی اراضی حاصلخیز، تبدیل زمین­های کشاورزی و منابع طبیعی به زمین­های شهری، تهدید و کاهش انسجام اجتماعی، جدایی­گزینی فضایی، حذف فضاهای باز، وابستگی روزافزون به خودرو و افزایش مصرف سوخت و انرژی است. از این رو هدف از این مقاله تحلیل و شناسایی پدیده پراکنده­رویی و اندازه­گیری شاخص­های تاثیر­گذار بر این پدیده در شهر شیراز است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و با استفاده از۲۰ شاخص در هفت گروه (تراکم، قطعات ساختمانی، دسترسی، مرکزیت، اختلاط کاربری­ها، بی­قاعدگی نواحی ساخته شده و فضای فعالیت)، میزان پراکنده­رویی بررسی و بر اساس وزن­دهی به عامل­ها، شدت و ضعف پراکنده­رویی در ۱۱۱ محله شهر بر اساس روش تحلیل عاملی مشخص ­گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان می­دهد روند گسترش کالبدی شهر شیراز طی چند دهه اخیر به صورت پراکنده­رویی و بیشترین میزان در محور شمال غرب و جنوب شرق شیراز است.

کلیدواژه ها

پراکنده رویی شهری, گسترش شهر, تحلیل عاملی, شهر شیراز

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.