فرشید هاشم زاده قلعه جوق - کارشناس ارشد شهرسازی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
سامان ابی زاده - استادیار گروه هنر و معماری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
اسماعیل صفرعلیزاده - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

شهرها که یکی از سکونتگاه­ها و مکان تجمع زیستی انسان از ابتدا تاکنون بوده­اند، مجموعه­ای از عوامل زنده و پویا هستند و به عنوان یک منبع توسعه مطرح می­باشند. نﻘش و جایگاه مدیریت شهری در روند توسعه و بهبود سکونتگاه­های شهری بسیار مهم و تعیین کننده بوده و امروزه در پی روند شتابان توسعه و تحولات شهری در کشور، فراهم­سازی محیط زندگی متناسب با این تغییرات جزء جدانشدنی برنامه­ریزی­ و مدیریت شهری شده است. در سال­های اخیر به منظور پاسخگویی به این نیازها، بافت­های فرسوده شهری که اصالت و هویت هر شهری بیشتر در آن متجلی می­باشد، اهمیت عمده­ای یافته و مورد توجه ویژه قرار گرفته­اند. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی، ارزیابی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر فرآیند برنامه­ریزی بافت فرسوده ماکو می­باشد. این تحقیق بر اساس هدف، کاربردی بوده و ماهیت داده­های آن کیفی است. بر اساس گردآوری داده­ها نیز، اسنادی و پیمایشی بوده و روش تحقیق آن، تحلیل ساختاری است. داده­های اولیه به منظور تحقق هدف پژوهش، ۲۲ عامل و متغیر در قالب ۵ دسته معیار می­باشد که با استفاده از نرم­افزار میک­مک جهت شناسایی عوامل کلیدی و به کمک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی جهت اولویت­بندی تحلیل گردیده­اند. نهایتا ۱۱ عامل و متغیر شیوه مدیریت؛ طرح­های ساماندهی، بهسازی و نوسازی بافت فرسوده؛ مدیران و نیروی انسانی متخصص؛ فراهم بودن زیرساخت­ها و امکانات زیربنایی اولیه؛ هماهنگی دستگاه­های اجرایی؛ مسکن و زمین؛ ظرفیت­های اقتصادی-محیطی؛ محیط زیست و منابع اکولوژیکی؛ سرمایه­گذاری (دولتی و خصوصی)؛ تحقیق و توسعه و مشارکت به عنوان عوامل کلیدی و پیشران فرآیند برنامه­ریزی شناسایی گردیده و مبنای ارائه پیشنهادها و راهکارهایی جهت پیشبرد برنامه­ها و دستیابی به اهداف آتی مدیریت شهری در حوزه بافت مذکور قرار گرفته­اند.

توسعه شهری, برنامه ریزی, بافت فرسوده, عوامل کلیدی, اولویت بندی