حمید امیرنژاد - دانشیار اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
عاطفه عمویی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
سید مجتبی مجاوریان - دانشیار اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

تغییر اقلیم همه بخش­های اقتصادی را تا اندازه­ای تحت تاثیر قرار می­دهد، اما بخش کشاورزی شاید حساس­ترین و آسیب­پذیرترین بخش باشد چراکه محصولات کشاورزی وابستگی زیادی به منابع اقلیمی دارند. در این مطالعه سعی شده است تا با تبیین تئوریک و طراحی یک مدل در چارچوب رهیافت ریکاردین و با استفاده از تکنیک داده­های پانل پویا مبتنی بر روش گشتاورهای تعمیم­یافته، اثر تغییر اقلیم (تغییرات دما، بارندگی و رطوبت) بر تولید برنج و سود به­عنوان معیاری از رانت شالیکاران شهرستان­های استان مازندران در دوره ۱۳۹۰-۱۳۷۹ مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان دادند متغیرهای اقلیمی اثرات معنی­دار و غیرخطی بر تولید هر هکتار و رانت شالیکاران دارد به­گونه ای که در شهرستان­ ساری بیش ترین رانت منفی (۵۱۰۸۲۲۰- ریال در هکتار) و در شهرستان نوشهر کم ترین رانت منفی (۱۶۰۱۲۷۰- ریال در هکتار) بدست آمد. افزایش دمای فصل بهار و تابستان اثری مثبت بر رانت داشته و هرگاه از کم ترین مقدار بحرانی کم تر شود، رانت منفی می­شود. با توجه به دمای فصل تابستان، بیش ترین رانت بدست آمده مربوط به شهرستان ساری، ۱۵۴۳۷۲ ریال در هکتار و کم ترین آن مربوط به شهرستان نوشهر، ۶۰۸۴ ریال در هکتار می­باشد. با توجه به نتایج بدست آمده و هم چنین، ادامه روند افزایش دما و کاهش بارندگی پیشنهاد می­شود اتخاذ سیاست­های حمایتی دولت برای افزایش انگیزه زارعین در استفاده بهینه از منابع آب مورد توجه سیاست­گزاران و برنامه­ریزان قرار گیرد. طبقه بندی JEL: Q۱, Q۵, Q۵۴

تغییر اقلیم, رانت شالیکاران, رهیافت ریکاردین, گشتاورهای تعمیم یافته, استان مازندران