مرتضی صفری - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
علی شفیعی - دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان
کامران امینی - استادیاردانشکده مهندسی مکانیک، واحد تیران، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

یکی از روش های بکار رفته برای کاهش و یا حذف آستنیت باقی­مانده، استفاده از عملیات زیرصفر عمیق می باشد. فولاد ابزار تند بر گیگانت (۳۲۵۵/۱) از جمله فولاد هایی است که دمای پایان استحاله مارتنزیتی آن کم­تر از صفر درجه سلسیوس است. با توجه به کاربرد گسترده این فولاد، استفاده از عملیات زیر صفر عمیق جهت کاهش آستنیته باقی­مانده امری ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش، تاثیر مدت زمان نگهداری ۱، ۲۴ و ۴۸ ساعت در عملیات زیرصفر oC۱۹۶- بر ساختارمیکروسکوپی، مقدار سختی و مقاومت به سایش به وسیله آزمون های متالوگرافی با استفاده از میکروسکوپ های نوری و الکترونی(SEM)، سختی سنجی و آزمون سایش در این فولاد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده حاکی از افزایش خواص مکانیکی نظیر سختی و مقاومت سایشی با افزایش زمان نگهداری در دمای oC۱۹۶- می باشد. بدین ترتیب که این عملیات منجر به افزایش سختی و مقاومت سایشی به ترتیب در حد ۳/۶% و ۷۵% برای زمان نگهداری ۴۸ ساعت در دمای oC۱۹۶- شده است. افزایش خواص مکانیکی نظیر سختی و مقاومت سایشی در عملیات زیرصفر عمیق در ارتباط با کاهش مقدار آستنیت باقی­مانده، رسوب کاربیدهای بسیار ریز و افزایش در کسر حجمی این کاربیدهاست. بررسی سطوح و ذرات ناشی از سایش به وسیله میکروسکوپ الکترونی روبشی نشانگر آن است که مکانیزم غالب، سایش چسبان به همراه تریبوشیمیایی می باشد. هم­چنین، در اثر عملیات زیرصفرعمیق ذرات ناشی از سایش ترد تر و ریزتر می ­شوند.

عملیات برودتی زیر صفر, فولاد تندبر, رفتار سایشی