علی سردارشهرکی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، واحد زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
محمود هاشمی تبار - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، واحد زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
ندا علی احمدی - دانشجو دکتری اقتصاد کشاورزی، واحد زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

خشکسالی یکی از پدیده های هواشناختی و جدایی­ناپذیر از شرایط اقلیمی در کشور ایران است و پیامدهای نامطلوب به همراه خواهد داشت. با توجه به خشکسالی های دهه اخیر و اثرات سوء آن بر اقتصاد و معیشت در منطقه سیستان، هدف از مطالعه حاضر شناسایی اثرات خشکسالی بر توسعه اقتصادی در شهرستان­ها با روش FAHP و برنامه­ریزی استراتژی بهینه معیشت پایدار با روش FTOPSIS در منطقه سیستان است. این پژوهش با روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه با ۴۰ نفر از خبرگان و کارشناسان انجام شده است. نتایج حاکی از آنست که وزن­نهایی گزینه­ها (شهرستان­ها) با استفاده از شاخص­های میزان تاثیر خشکسالی بر توسعه پایدار اقتصادی منطقه سیستان بدست آمده شهرستان نیمروز با وزن (۲۸/۰) در اولویت نخست و شهرستان­های هامون، هیرمند، زهک و زابل با وزن­های ۲۴/۰، ۲۲/۰، ۱۳/۰ و ۱۰/۰ در رتبه­های بعدی قرار گرفته­اند. همچنین نتایج برنامه­ریزی استراتژی­های بهینه معیشت پایدار در مواجهه با خشکسالی، شهرستان نیمروز در معیار­های تسهیلات اعتباری و وام، ارائه وام­های کم­بهره و اعتبارات خرد به امور مرتبط با کشاورزی، حمایت­های دولتی از سرمایه­گذاری در صنایع کوچک و تبدیلی و صنایع دستی از طریق اعطای تسهیلات، نیروی انسانی مستعد و تحصیل­کرده ، تغییرات اقلیمی و اثرات آن بر محصولات کشاورزی از قبیل خشکسالی، سرمای زودرس و تهدید­های محیطی (خشکسالی) نسبت به سایر شهرستان ­برتری دارد و این خود باعث شده است که شهرستان نیمروز در بدترین شرایط از لحاظ معیشت پایدار قرار گیرد و برنامه­ریزی برای این منظور در این شهرستان در اولویت اول قرار بگیرد. این نتایج نشانگر عدم مدیریت کارا، برنامه­ریزی و طرح زیست­محیطی و اقتصادی در منطقه است و لازم است که توجه جدی به این مقوله شود. از جمله راهکارهایی که برای منطقه سیستان جهت توسعه اقتصادی و معیشت پایدار پیشنهاد می­گردد اینست که مردم منطقه و کشاورزان به سمت مشاغلی به غیر از کشاورزی مانند کار در صنایع نوکار در منطقه و همچنین بازارچه مرزی روی آورند.

برنامه ریزی, خشکسالی, توسعه اقتصادی, معیشت پایدار, سیستان