حدیث کاوند - دانشگاه زابل، دانشکده کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی
سامان ضیائی - عضو هیات علمی گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
مصطفی مردانی نجف آبادی - استادیار گروه مهندسی ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

مقدمه و هدف: منابع آب در حوضه ی آبریز رودخانه زاینده رود به دلیل خشکسالی و اثرات تغییر اقلیم در دهه های اخیر به شدت کاهش یافته و معیشت کشاورزان در سطح حوضه را با چالش همراه ساخته است. از این رو ارائه یک الگوی کشت هدفمند در جهت افزایش رفاه کشاورزان با توجه به پارامترهای هیدرولوژیکی سطح حوضه می تواند نقش موثری در بهبود اوضاع هیدرولوژیکی و اقتصادی سطح حوضه ایفا نماید.مواد و روش­ها: در این مطالعه مدل شبیه سازی هیدرولوژیکی (مدل WEAP) با مدل بهینه یابی اقتصادی با هدف بیشینه سازی بازده برنامه ای کشاورزان با یکدیگر تلفیق شده است. همچنین، جهت برآورد نیاز آبی و عملکرد محصولات تحت بررسی، از ماژول MABIA استفاده شد.یافته­ها: نتایج نشان داد که در با بکارگیری الگوی کشت بهینه اقتصادی نسبت به شرایط کنونی، بازده برنامه ای برای مناطق نجف آباد، مهیار شمالی، لنجانات، کوهپایه-سگزی، اصفهان-برخوار و بن-سامان به ترتیب ۱۴، ۵، ۱۵، ۱۸، ۱۵ و ۲۰ میلیون ریال در هکتار افزایش خواهد یافت. هم چنین، با افزایش سهم بکارگیری فناوری های نوین آبیاری در الگوی بهینه نسبت به الگوی کنونی، پارامترهای هیدرولوژیکی سطح حوضه از جمله مقدار تقاضای تامین نشده آب حدود ۱۴ درصد کاهش و درصد قابلیت اطمینان تامین تقاضای آب حدود ۲ درصد بهبود خواهد یافت.بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که می توان با بکارگیری یک الگوی کشت بهینه، تضاد دو هدف اقتصادی و هیدرولوژیکی را مرتفع و بهبود شرایط اقتصادی و هیدرولوژیکی سطح حوضه را ممکن ساخت.

شبیه سازی هیدرولوژیکی, بازده برنامه ای, الگوی کشت, فناوری های نوین