قاسم لیانی سنگ نیشتی - استادیار، گروه توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
محمد بخشوده - استاد، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

مقدمه و هدف: با توجه به تاثیرات گسترده و متقابل اقلیم با بخش­های مختلف تولیدی، امروزه از تغییر اقلیم به عنوان یکی از مهم­ترین چالش­های زیست محیطی قرن بیست و یکم یاد می­شود که پیامدهای جدی اقتصادی به دنبال دارد. در این میان اثرپذیری بخش کشاورزی از تغییرات آب و هوایی نسبت به سایر بخش های دیگر بیشتر بوده و تولید محصولات کشاورزی به طور مستقیم به این تغییرات وابسته اند. در این مطالعه تلاش شد تا اثر تغییر شرایط آب و هوایی بر بخش کشاورزی حوضه آبریز رودخانه خیرآباد مورد ارزیابی قرار گیرد.مواد و روش­ها: در این مطالعه به منظور ارزیابی اثرات تغییرات شرایط آب و هوایی از مدل شبیه سازی  WEAP استفاده شده  است. مدل WEAP یک ابزار برنامه­ریزی منابع آب است که بر اصل بیلان آب استوار می­باشد و زیرحوضه­های مختلف، گره­های تقاضای آب، زیرساخت­ها، جریان­های آب و کانال­های انتقال آب که همگی با یکدیگر مرتبط هستند را نشان می­دهد. روش MABIA موجود در نرم افزار WEAP ابزاری مناسب جهت شبیه­سازی اثرات تغییرات اقلیم است می­باشد. این روش نیازهای آبی و عملکرد محصولات را شبیه­سازی و به کاربران اجازه می­دهد که اثرات تغییرات آب و هوایی و آب در دسترس بر رشد محصول را در نظر بگیرند.یافته­ها: نتایج نشان داد که تحت سناریو اقلیمی میانه میزان عملکرد محصولات افزایش و نیاز خالص آبی آن­ها کاهش می­یابد. در این بین بیشترین افزایش عملکرد مربوط به محصول جو و کمترین آن مربوط به محصول هندوانه است. این در حالی است که با تغییر شرایط دما و بارش بر اساس سناریو اقلیمی بدبینانه، عملکرد محصولات مورد مطالعه در سطح پایین­تری نسبت به شرایط پایه قرار می­گیرد. همچنین تحت این شرایط نیاز خالص آبی محصولات نیز افزایش یافته و برای دو محصول جو و گندم بیش از سایر محصولات دستخوش تغییر شده است و با تنش افزایش نیاز آبی مواجه می­باشند. در نهایت نتایج نشان داد که شاخص بهره­وری اقتصادی و فیزیکی آب محاسبه شده در شرایط اقلیمی میانه برای محصولات جو، گوجه و خیار بیشترین اثرپذیری را از تغییر شرایط آب و هوایی داشته است.بحث و نتیجه­گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که با اعمال سناریوی اقلیمی بدبینانه بهره وری اقتصادی و فیزیکی نهاده آب نسبت به سناریو پایه برای تمامی محصولات کاهش می یابد که این امر پیامدهای منفی رخداد پدیده تغییر اقلیم را در محدوده مطالعاتی حوضه آبریز رودخانه خیرآباد و برای کشاورزان این منطقه بازگو می­کند.

واژه های کلیدی: تغییر اقلیم, WEAP, نیاز خالص آبی, عملکرد, بهره وری اقتصادی