حشمت اله قلی زاده - دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
شهریار نصابیان - دانشیار گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
رضا مقدسی - گروه اقتصاد، ترویج و آموزش کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
علیرضا امینی - دانشیار گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مقدمه و هدف: غلات شامل محصولات گندم، جو، برنج و ذرت دانه­ای بوده و در تغذیه انسان و دام دارای اهمیت می­باشند. این محصولات جزء محصولات استراتژیک به­ حساب آمده و همواره مورد توجه سیاستگزاران بوده­اند. هدف مطالعه حاضر بررسی تحلیل نوسانات بهره­وری کل عوامل تولید غلات ایران بر اساس شاخص­های مختلف در دوره زمانی ۱۳۹۶-۱۳۶۷ می­باشد و داده­های مورد نیاز از گزارش های وزارت جهاد کشاورزی استخراج شده است.                                 مواد و روش­ها: در این پژوهش از شاخص­های مالم کوئیست، فارپریمونت و هیکس- مورستین استفاده شده است.  یافته­ها: نتایج نشان داد که متوسط تغییرات بهره وری کل عوامل  گندم، جو، برنج و ذرت دانه ای بر اساس شاخص مالم کوئیست (۱۷، ۲۱، ۲۰، ۲۱)، شاخص  فارپریمونت (۲۵، ۸ ،۱۰، ۱۱) و شاخص  هیکس- مورستین (۷، ۱، ۲، ۳) درصد افزایش یافته است. تغییرات هر سه شاخص عمدتا ناشی از بهبود تغییرات تکنولوژیکی است. بحث و نتیجه­گیری: به منظور افزایش تولید غلات و نیل به خودکفایی در تولید این محصولات راهبردی،  ارتقای بهره­وری عوامل تولید از طریق کاربرد تکنولوژی های جدید  و مصرف بهینه نهاده ها باید مورد توجه بیشتر قرار گیرند. یافته های تحقیق حاضر دلالت بر روند صعودی اما ضعیف بهره وری کل عوامل تولید محصولات مزبور دارد. لذا ظرفیت های مناسبی برای ارتقاء بهره وری وجود دارد.

کشاورزی ایران, استفاده از شاخص های بهره وری, مالم کوئیست, فارپریمونت و هیکس- مورستین