بررسی وضعیت و سیر تحول صنعت فرش کرمان در دوره قاجار

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: دوفصلنامه تاریخ ایران، دوره: 16، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_IRHJ-16-1_012
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 67
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مصطفی ملایی

دکتری تخصصی ایران شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، بنیاد ایران شناسی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).

پوران طاحونی

استادیار بنیاد ایرانشناسی، تهران، ایران.

چکیده

کرمان از مراکز اصلی تولید و تجارت فرش در دوره قاجار بود. تا ربع آخر قرن نوزدهم، متاثر از رونق صنعت شال­بافی، صنعت فرش کرمان از اعتبار چندانی برخوردار نبود، اما با کسادی و رکود تدریجی شال­بافی از اواخر این قرن، تولید و تجارت فرش رونق بسیاری گرفت. در این دوره، ظرفیت­های منطقه کرمان در تولید فرش و افزایش تقاضا در بازارهای جهانی سبب شد سرمایه داخلی و خارجی در صنعت مزبور به کار افتد و نه­تنها تولید، بلکه تجارت این محصول نیز پیشرفت و گسترش قابل ملاحظه­ای یابد. این پژوهش در نظر دارد، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر اسناد آرشیوی و منابع کتابخانه­ای، به بررسی وضعیت و سیر تحول تولید و تجارت فرش کرمان در دوره قاجار بپردازد. براساس یافته­های پژوهش، در نیمه اول قرن نوزدهم بافندگان شهری، روستایی و عشایری در کارگاه­های خانگی و از طریق اعضای خانواده به صورت محدود قالی­بافی می­کردند و فرش به­عنوان یک کالای تجاری داخلی عمدتا در بازارهای داخل کشور مبادله می­شد. اما از دهه­های پایانی این قرن، با سرمایه­گذاری تجار تبریز و شرکت­های خارجی در صنعت فرش منطقه و به راه افتادن کارگا­ه­های قالی­بافی و سازماندهی نسبی تولید و تجارت، نه­تنها میزان تولید فرش افزایش قابل ملاحظه­ای یافت، بلکه صادرات و تجارت آن بسیار رونق گرفت، تا جایی که در اواخر دوره قاجار فرش کرمان سهم عمده­ای از بازار فرش امریکا را به خود اختصاص داده بود.

کلیدواژه ها

کرمان, صنعت فرش, تولید, تجارت, قاجار

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.