حامد پورصمصام - کارشناس آبیاری، مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان دزفول، خوزستان، ایران
الهام اکبری - کارشناس ارشد عمران ، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
کورش مومنی - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، دزفول، ایران،

در جنگ­های جدید که با استفاده از تجهیزات پیشرفته هوشمند صورت می­پذیرد و اهداف به­صورت نقطه­ای مورد هدف قرار می­گیرند، نقاط و اهداف کلیدی که در شبکه فعالیت­های کشور نقش کلیدی ایفا می­کنند، در زمره اولین اهداف هستند. از آنجا که بخش قابل توجهی از این نقاط درون شهرها واقع هستند، شهرها و علی­الخصوص شهرهای استان­های مرزی نیز مورد تهاجم واقع می­شوند. شهرستان دزفول با توجه به موقعیت راهبردی خود همواره به­عنوان یک هدف تهاجم توسط دشمن شناخته می­شود و این مسئله زنگ خطری بر ناپایدار شدن ساختار شهر است همچنین با توجه به مشخصه­های بارز تهاجم و پشتیانی در دوران هشت سال جنگ تحمیلی ضرورت تبیین، تهیه اصول و الزامات پدافند غیرعامل جهت آسیب­پذیری پدافندی این شهر، از منظر پدافند غیرعامل را گریزناپذیر کرده است. پدافند غیرعامل در کنار توجه به فرم، بافت و ساخت شهر،کاربری اراضی شهری، شبکه­های ارتباطی و زیرساخت­های شهری، به مکانیابی کاربری­های حیاتی شهر تاکید   نموده­اند. انبار اقلام ضروری یکی از کاربری­های حیاتی شهر است که پس از وقوع بحران نقش مهمی در عادی سازی شرایط دارد. بنابراین انتخاب مکانی مناسب برای احداث، نگهداری مواد غذایی و کارکرد بهینه آن در هنگام وقوع بحران ضروری است. با به­کارگیری اصول و ضوابط مناسب مکان­گزینی می­توان تا حد زیادی از تبعات حمله دشمن بر این کاربری کاهش داد. برای دستیابی به اهداف تحقیق شاخص­های منتخب تاثیرگذار بر مکانیابی انبار اقلام ضروری بر مبنای رویکرد پدافندغیرعامل برای جمعیت پویا استخراج شد؛ . براین اساس پنج  معیار  ۱) فضایی، کالبدی،  ۲) اقتصادی،۳) جمعیتی، ۴)امنیتی و دفاعی و ۵) طبیعی، جغرافیایی و زیست­محیطی با عنوان معیارهای موثر بر مکانیابی انبارهای اقلام ضروری تعیین گردیدند مجموعا  ۲۲ شاخص تاثیرگذار بر مکانیابی شناسایی و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی ahp، وزن نسبی آنها محاسبه گردیده است و برای تهیه­ی نقشه، ازمحیط  gisاستفاده شد. پس از انجام محاسبات ریاضی، بیشترین میزان ضریب اهمیت به زیرمعیار دسترسی به شبکه ارتباطی(۱۵۵/۰) و کمترین میزان مربوط به شرایط اقلیمی(۰۱۵/۰) تعلق گرفت. بر مبنای اعمال ضرایب اهمیت معیارها و با استفاده از هم­پوشانی نقشه­های اطلاعات مکانی بدست آمده، محدوده­هایی جهت استقرار انبارهای اقلام ضروری بر اساس بازه کاملا مناسب تا کاملا نامناسب، در شهرستان دزفول پهنه­بندی گردید که از این میان محدوده های کاملا مناسب و مناسب به ترتیب با مساحت ۷ و ۳۲ درصد منطقه را تحت پوشش قرار داده­اند. نتایج نشان می­دهد که این مکان­ها عمدتا در نیمه شرقی و جنوب شرقی شهرستان شامل کوی­های فرهنگ شهر، بهاران، پیام آوران، نگار، طالقانی، مدرس، مقاومت و کوی سوم شعبان و نیز بخش­هایی از خیابان­های  فردوسی و امام خمینی شمالی قرار دارند.

پدافند غیرعامل, انبار اقلام ضروری, شهرستان دزفول