فاطمه صغری حجازی - کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، پردیس دانشگاه تبریز.
رضایت پرویزی - گروه جراحی قلب و عروق، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران.
زینب خانجانی - استاد، گروه روانشناسی، دانشگاه تبریز.

مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان فعال­سازی رفتاری بر انعطاف­پذیری شناختی و افسردگی در بیماران با سابقه جراحی قلب انجام شد. روش: پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون یا گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل همه­ بیماران قلبی جراحی شده در بیمارستان های قلب شهر تبریز بود.  بر این اساس حدود ۶۰ نفر در دو گروه ۳۰ نفری شامل گروه آزمایش (۳۰=N) و گروه کنترل (۳۰ =N)  و  به  روش در دسترس انتخاب شدند. برای جمع­آوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد افسردگی بک، استیر و براون (۱۹۹۶) و  پرسشنامه­ انعطاف­پذیری شناختی دنیس و واندر وال (۲۰۱۰) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره درمان فعال سازی رفتاری بر افسردگی (۰۵/۰P>) و انعطاف پذیری شناختی (۰۱/۰P>)  و مولفه­های آن از جمله جایگزین­ها (۰۵/۰P>)، کنترل (۰۱/۰P>)، جایگزین­هایی برای رفتارهای انسانی (۰۵/۰P>)،  موثر می­باشد. بنابراین استفاده از درمان فعال­سازی رفتاری بر افسردگی و انعطاف­پذیری شناختی و مولفه­های آن از جمله جایگزین­ها، کنترل و جایگزین­هایی برای رفتارهای انسانی گروه آزمایش تاثیر معناداری داشته است. نتیجه گیری: گروه درمان فعال­سازی رفتاری باعث کاهش افسردگی و افزایش انعطاف­پذیری شناختی و مولفه­های آن از جمله جایگزین­ها، کنترل و جایگزین­هایی برای رفتارهای انسانی آن در بیماران جراحی قلب شده می­باشد.

"درمان فعال سازی رفتاری", "انعطاف پذیری شناختی", "افسردگی", "بیماران با جراحی قلب"