بررسی جزایر حرارتی شهری کلان شهر تبریز با استفاده از داده های چند زمانه ماهواره LANDSAT۸ مبتنی بر روش تحلیل لکه های داغ

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، دوره: 11، شماره: 43
  • کد COI اختصاصی: JR_JZPM-11-43_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 228
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد آزادی مبارکی

Ph.D Student of Urban Climatology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

محمود احمدی

Associate Professor Climatology, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده

شهرنشینی سریع در تبریز تاثیر قابل توجهی در محیط حرارتی شهری داشته و این تغییرات بر آب وهوا، محیط و کیفیت زندگی ساکنان تاثیر گذاشته است. پژوهش حاضر باهدف ارزیابی جزایر حرارتی شهری (UHI) تبریز با استفاده از روش­های خودهمبستگی فضایی و ارتباط آن با پارامترهای فیزیکی سطح انجام شد. برای محاسبه شاخص پوشش گیاهی و دمای سطح زمین از روش­های NDVI و الگوریتم پنجره مجزا (Split Window) بر اساس تصاویر سنجنده­های TIRS و OLI ماهواره Landsat ۸ استفاده شد؛ سپس رابطه بین تغییرات LULC، NDVI و دمای سطح زمین (LST) موردبررسی قرار گرفت؛ برای شناسایی UHI از روش­های خودهمبستگی فضایی Moran’s I و Hot Spot استفاده شد. نتایج نشان داد در کلان شهر تبریز ارتباط معکوس معنی­دار در سطح ۰۵/۰ بین LST و NDVI وجود دارد. کمینه LST محاسباتی ۹۹/۱۱ و بیشینه آن ۴۹/۵۸ درجه سلسیوس به ترتیب در مناطق مرکزی و شمال غربی شهر به دست آمده است. همچنین ارزیابی دمای سطح زمین با LULC نیز نشان داده است سطوح نفوذناپذیر به همراه بافت فرسوده شهری مهم­ترین دلایل تشدید UHI تبریز هستند. روش خودهمبستگی فضایی Moran’s I نشان داد LST شهر تبریز دارای ساختار فضایی بوده یا به عبارتی دارای الگوی خوشه­ای است و مقدار آن بین ۹۲/۰ تا ۹۵/۰ متغیر است. UHI تبریز از نوع پیرامونی و مثلثی شکل است که از کانون به جهات بر شدت و وسعت جزایر حرارتی شهری افزوده می­شود. بزرگ ترین UHI شناسایی شده در منطقه ۶ شهری به دلیل استقرار فرودگاه تبریز است، همچنین وجود زمین­های بایر و بافت فرسوده بیشینه LST را دارا می­باشند.

کلیدواژه ها

Urban heat island, LULC index, Getis-ord Gi* index, TIRS sensor, Tabriz

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.