سمیرا بهرامیان - دانش آموخته دکترا توسعه کشاورزی، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.
آیت اله کرمی - دانشیار گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

کاهش فقر و نابرابری از مهمترین اهداف برنامهریزان در جوامع مختلف جهان است بهطوریکه نخستین هدف از اهداف توسعه هزاره، ریشهکنی فقر شدید و گرسنگی است. با توجه به ضرورت و اهمیت بررسی فقر به ویژه فقر غذایی در استانهای مختلف کشور از دیدگاه برنامهریزی، این تحقیق با هدف پهنهبندی روند خط فقر و درصد فقر غذایی خانوارهای روستایی ایران طی سال های ۱۳۷۶ تا ۱۳۹۲ انجام شد. بر این اساس از داده های خام هزینه-درآمد خانوار مرکز آمار ایران استفاده شد. در این تحقیق مبنای سنجش میزان فقر، خط فقر مطلق بوده است که بر اساس نیاز به کالری برآورد شده است. به منظور پهنه بندی از تحلیل خوشه ای با استفاده از نرم افزار spss بهره گرفته شده است. یافته های مربوط به روند کمینه و بیشینه خط فقر نشان داد کمینه خط فقر یک روند نسبتا ثابتی را طی کرده است در حالی که بیشینه خط فقر تا حدودی نوسان داشته است بهطوریکه سال های ۱۳۸۲، ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ بیشترین مقدار را داشته است. به طور کلی بر اساس نتایج میانگین درصد فقر کل سال های ۱۳۷۶ تا ۱۳۹۲ استان خراسان جنوبی کمترین و استان تهران بیشترین درصد فقر غذایی را داشته اند. افزون بر این، میانگین درصد فقر غذایی خانوارهای روستایی طی سال های ۱۳۷۶-۱۳۹۲ بین حدود ۱۰ تا ۷۰ درصد بوده است. در نهایت، نتایج تحلیل خوشه ای به منظور پهنهبندی استانهای مشابه از نظر میانگین درصد فقر غذایی نشان داد سه استان اصفهان، مازندران و تهران بیشترین درصد فقر غذایی، هفت استان آذربایجان شرقی، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، گیلان و البرز و یزد درصد فقر نسبتا بالا، ۱۹ استان از نظر درصد فقر غذایی در حد متوسط و دو استان خراسان شمالی و خراسان جنوبی کمترین درصد فقر غذایی را داشتهاند. بنابراین لازم است در برنامهریزی برای کاهش فقر و ناامنی غذایی، جهتگیری های منطقه ای و جغرافیایی مد نظر قرار گرفته به طوریکه مناطق روستایی استانهای با درصد فقر غذایی بالا مورد توجه بیشتری واقع شوند.

پهنه بندی, خط فقر, مناطق روستایی, فقر غذایی