حمید جباری - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
حمید رضا فنایی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان
فرناز شریعتی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
حمید صادقی گرمارودی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
محمد عباسعلی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
امیر حسین امیدی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

اهداف: پژوهش حاضر به منظور مقایسه تنوع ژنتیکی ۱۵۸ ژنوتیپ خارجی و ایرانی گلرنگ با شش رقم زراعی گلرنگ ایرانی انجام شد.مواد و روش ها: آزمایش در قالب طرح آگمنت در سه تکرار طی سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ در ایستگاه تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی زهک شهرستان زابل انجام شد. یافته ها:در تجزیه به مولفه های اصلی، مولفه اول عملکرد دانه و ماده خشک و مولفه دوم فنولوژی نام گرفت. براساس نتایج حاصله از ترسیم نمودار بای پلات ژنوتیپ-های آزمایشی به چهار گروه طبقه بندی شدند. گروه اول شامل ژنوتیپ های دیررس و پابلند، گروه دوم شامل ژنوتیپ هایی با عملکرد دانه و شاخص برداشت زیاد، گروه سوم شامل ژنوتیپ های دیررس با عملکرد دانه کم و گروه چهارم شامل ژنوتیپ های زودرس با عملکرد دانه و شاخص برداشت کم بودند. بیشترین عملکرد دانه را ژنوتیپ شماره ۱۰۰ با مبدا نامشخص دارا بود (۶۰۴۴ کیلوگرم در هکتار) و ژنوتیپ های شماره ۱۵۳ (مکزیک)، ۱۶۹ (مکزیک)، ۱۳۴ (کره شمالی)، ۱۲۲ (لهستان)، ۱۲۴ (نامشخص)، ۱۳۰ (نامشخص) و ۱۳۱ (کره شمالی) عملکرد دانه زیادی داشتند. مقایسه اورتوگونال ۲۰ ژنوتیپ ایرانی در برابر ۱۳۸ ژنوتیپ خارجی گلرنگ نشان داد که با وجود عدم اختلاف معنی دار از نظر ارتفاع بوته، میانگین عملکرد دانه، بیوماس و شاخص برداشت در ژنوتیپ های خارجی به طور معنی داری بیشتر از ژنوتیپ های ایرانی بود.نتیجه گیری: نتایج بررسی تنوع ژنتیکی به وسیله تجزیه های آماری مختلف به خوبی قادر به تفکیک ژنوتیپ های گلرنگ بود و می توان از گروه بندی حاصل از روش های آماری بکار برده شده در این تحقیق در انتخاب ژنوتیپ های والدی مناسب جهت پیشرفت برنامه های به نژادی گلرنگ استفاده نمود.

تجزیه بای پلات, تجزیه خوشه ای, دیررس, عملکرد دانه, گروه بندی