خدایار عبدالهی - استادیار گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، ایران
سارا مردانیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، ایران
رفعت زارع بیدکی - عضو هیات علمی/ دانشگاه شهرکرد
ابوذر صالحی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، ایران

چکیدهمقدمه: رشد جمعیت در اکثر حوزه های آبخیز  منجر به افزایش تعداد و تنوع روزافزون حقابه بران  شده که  در نتیجه آن تخصیص بهینه آب، اهمیتی بیش از پیش پیدا می کند. در تحقیق  حاضر برای تخصیص منابع آب کشاورزی و محیط زیست در محیط نرم افزارVENSIM  مدلی به روش پویایی سیستم برای حوزه آبخیز خانمیرزا توسعه داده شده است.روش­: این مدل بیلان و تخصیص آب شامل دو بخش جداگانه است که بخش نخست آن جهت به دست آوردن حجم آب سطحی و زیرزمینی تهیه شده و  بخش دیگر، به منظور نحوه تخصیص منابع آب در شرایط موجود و آینده (با فرض حفظ روند موجود) طراحی شده است. سیاست بهره برداری شامل استفاده تلفیقی از آب زیرزمینی و سطحی حوزه جهت رفع نیازهای شرب، کشاورزی، صنعتی و زیست محیطی است.یافته­ ها: پس از توسعه مدل اجرا و بهینه سازی حجم آب سطحی و زیرزمینی انجام و کارائی مدل بیلان آزمون و بهینه شد. سپس با استفاده از روابط و قوانین مربوط به بهره برداری از منابع، برای تخصیص بهینه آب موجود در حوزه مورد مطالعه، الگوئی ترکیبی حاصل گردید. با توجه به دینامیک تغییرات در حجم آب در دسترس در منطقه، نتایج گویای عدم کشش منابع برای تامین کلیه نیازهای موجود و شرایطی در منطقه مخصوصا در بخش کشاورزی آتی بوده است،  لذا سناریو ترکیبی آیش و بهبود کارائی آبیاری می تواند آسیب پذیری تخصیص منابع را کاهش دهد.نتیجه­ گیری: نتایج این مدل نشان می دهد پویائی سیستم می تواند ابزاری خلاقانه در تخصیص منابع آب، برنامه ریزی و سیاست های مدیریتی مناسب در منطقه باشد و در این منطقه تحلیلهای علت معلولی نشان از اهمیت استفاد تلفیقی از منابع آب دارد .

پویائی سیستم, تخصیص بهینه منابع آب, VENSIM, بهره برداری تلفیقی