وحید سیاره - دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
حسین ارزانی - استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
علی طویلی - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
ستاره باقری - دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

زمینه مطالعاتی: آگاهی از نقش علوفه های مختلف در تامین نیازهای مواد مغذی دام های مختلف مراتع به منظور مدیریت بهتر مراتع ضروری است. زیرا این اطلاعات برای تصمیم گیری در مورد کنترل بوته ها، بذرهای مرتعی، مدیریت چرا و تخصیص علوفه دام ها مختلف مفید است. روش کار: هدف از این مطالعه ارزیابی خوشخوراکی سه گونه مورد چرای بز در مراتع روستای ده شیخ در ارتباط با مراحل رشد و طول روز در طی فصول بهار تا پاییز است. بدین منظور با استفاده از روش فیلم برداری چرای دام ها از دو گونه چند ساله Gundelia tournefortii و Bromus tomentellus و یک گونه یکساله Aegilops triuncialis مورد پایش قرار گرفت. سپس مدت زمان چرای دام از هرگونه گیاهی ثبت و با توجه به کل زمان چرا، درصد بهره برداری از هرگونه تعیین شد. نتایج: نتایج این تحقیق نشان داد گونه های مورد مطالعه در زمان های روز دارای خوشخوراکی یکسانی برای بز هستند. همچنین از بین گونه های چند ساله در مراحل رشد رویشی و گلدهی گونه G. tournefortii به ترتیب با ۲۵/۲۴درصد و ۷۶/۲۷درصد و در مرحله بذر دهی گونه B. tomentellus با ۱۱/۲۲درصد بالاترین درصد خوشخوراکی را به خود اختصاص دادند. در مورد گونه یک ساله A. triuncialis نیز مشخص شد این گونه با ۲۱/۲۷درصد در مرحله رشد رویشی دارای بیشترین خوشخوراکی در مراحل رشد است. نتیجه گیری نهایی: با انجام این پژوهش اهمیت سیستم های چرای برجسته تر می-شود چراکه می توان سیستم های چرا را طوری اعمال کرد که هر تیپ گیاهی زمانی مورد چرا واقع شود که در آن مرحله از رشد، گونه های تشکیل دهنده آن تیپ، بیشترین خوشخوراکی را برای بز داشته باشند. مطالعه رابطه بین اجزای مراتع (دام و گیاهان) مهمترین ابزار به منظور اتخاذ تدابیر قابل استفاده برای بهترین استفاده عملی از منابع مرتعی است.

مراحل رشد, خوش خوراکی, Aegilops triuncialis, Bromus tomentellus, Gundelia tournefortii