مطالعه تطبیقی حمامهای دوران صفوی و قاجار حاشیهی شرقی کویر لوت، مطالعه موردی حمامهای استان خراسان جنوبی
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: پژوهش در هنر و علوم انسانی، دوره: 8، شماره: 8
- کد COI اختصاصی: JR_RAH-8-8_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 259
نویسندگان
دکتری باستانشناسی، کارشناس پژوهشکده ابنیه و بافتهای فرهنگی و تاریخی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران
چکیده
حمام یکی از گونه های شاخص معماری ایرانی به ویژه در دوران اسلامی به شمار رفته که در طی ادوار مختلف اسلامی، در مراکز گوناگون اجتماعات انسانی از جمله روستاها و شهرها، در ابعاد مختلف، با نقشه های متفاوت و تزیینات متنوع ساخته شده است. علیرغم آنکه تصور میشود حمام های سده های مختلف اسلامی با الگوی واحدی برپا شده و تفاوت چندانی از نظر ساختار و تزئینات ندارند، اما با بررسی بیشتر و دقیقتر جزییات، میتوان حمام های هر دوره را بر اساس تفاوت ها و شاخصه های اصلی از یکدیگر تفکیک کرد. یکی از مناطقی که تاکنون در مورد حمام های تاریخی آن کمتر سخن به میان آمده، حاشیه شرقی کویر لوت در محدوده استان خراسان جنوبی است. در این منطقه از دوره صفویه به بعد حمام هایی به یادگار باقی مانده که تا پیش از انجام این پژوهش چندان مورد مطالعه قرار نگرفته بود. هدف اصلی این پژوهش درکنار معرفی مختصر ۱۳ حمام تاریخی از دوره های صفوی و قاجار خراسان جنوبی، بررسی، تحلیل و مقایسه ساختار فضایی این حمام ها و شناخت وجوه تشابه و تفاوت میان آنها و بررسی علل آن است. روش تحقیق به شیوهی تحلیلی تطبیقی و بر مبنای مطالعات میدانی و کتابخانه ای است. نتیجه ی مطالعه این حمامها، که عمدتا به روش میدانی صورت گرفته، نشان داد که حمام های دوره صفویه علاوه بر برخی وجوه تشابه، از جنبه های مختلفی همچون ابعاد، تنوع و کاربری فضاهای مختلف معماری با نمونه های مشابه دوره قاجاری منطقه، تفاوت های آشکاری دارد. دلیل این امر را باید در مباحث فنی معماری، اهداف سازندگان و مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خصوصا در ابعاد منطقه ای جستجو نمود.کلیدواژه ها
خراسان جنوبی، حمام های صفوی و قاجاری، تحلیل و تطبیق معماری.اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.