محسن علمی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی
شهرام شیرمحمدی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی
لیلا احمدزاده گاوآهن - دانش آموخته دکتری تغذیه دام، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
شبنم پری چهره - بخش زنبورعسل ، مموسسه تحقیقات وعلوم دامی کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

اصلاح نژاد و انتخاب زنبورعسل پدیده ای است که همواره برای زنبورداران سراسر جهان جالب بوده و در عین حال بعنوان یکی از جنبه های پیچیده زنبورداری در نظر گرفته می شود. براساس تجربیات به دست آمده از پروژه های بین المللی، درک مفهوم فرآیند اصلاح نژاد، هم برای زنبورداران و هم برای کارشناسان، در صورت نداشتن اطلاعات پس زمینه در مورد اصلاح نژاد حیوان یا گیاه، امری دشوار می باشد. قسمتی از این دشواری ها از بیولوژی پیچیده تولیدمثلی زنبورعسل ناشی می شود، چراکه ماده ها با چندین نر جفتگیری می کنند. در اصل بزرگترین چالش مردم برای درک اصلاح نژاد این نکته است که چگونه انتخاب حیوانات در یک نسل می تواند باعث بهبود اولاد در نسل بعدی شود. عمده باور غلط درمورد اصلاح نژاد زنبورعسل این است که افراد قادر به تمایز بین اصلاح نژاد و پرورش ساده ملکه نیستند. در تکثیر ملکه ها، آنها از روی میزان تخمگذاری و اندازه بدن ارزیابی می شوند. این دو فاکتور اگرچه ابزار شناسایی مناسبی برای تکثیر ملکه هستند اما اصلاح انتخابی، چیزی فراتر از تکثیر ملکه است. اصلاح انتخابی به معنای انتخاب هدفمند برای بهبود ژنتیکی کل جمعیت است به گونه ای که نسل جدید در مقایسه با نسل قبلی به طور ایده آلی برای همه صفات مورد علاقه، بهبود یافته باشد. برای دستیابی به چنین انتخاب شایسته ای، ملکه ها و کلنی های موجود در هر نسل باید به گونه ای انتخاب شوند که خصوصیات مطلوب مورد نظر پرورش دهنده، در نسل بعدی بهتر از نسل والدین باشد.

اصلاح نژاد, زنبور عسل, انتخاب