حسن امینی - پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران
رضا کیانی موحد - دانشگاه تهران

انبوبه وسیله ساده ای است که در قرون وسطی اسلامی مورد استفاده بوده است. اصطلاح عربی انبوبه در لغت به معنای لوله است. این ابزار یک لوله است که ابداع شده بود تا به روش خاصی برای تعیین ارتفاع نسبی بین دو زمین، برای حمل و نقل آب با هدف آبیاری مزارع و باغات، استفاده شود. در دوران اسلامی کلاسیک، توصیف و دستورالعمل ساخت این گونه وسایل، با توجه به اینکه ابزارهای شناخته شده ای در کشاورزی بودند، عموما مکتوب نمی شد. به هر حال، اطلاعاتی درباره انبوبه از طریق چهار رساله مستقل به دست ما رسیده است.این مقاله به معرفی خود انبوبه و بحث درباره ساخت و کاربرد آن می پردازد. همچنین، این مقاله شامل است بر تصحیح و ترجمه انگلیسی یک رساله فارسی قرن پانزدهم میلادی، که منحصرا در مورد این وسیله نوشته شده.

انبوبه, تاریخ آبشناسی, کرجی, انتقال آب, دوره میانه اسلامی, قنات