فاطمه هدایتی - دانشجوی دکتری ، گروه معماری ، واحد قزوین ، دانشگاه آزاد اسلامی ، قزوین ، ایران
جمال الدین سهیلی - دانشیار،گروه معماری ، واحد قزوین ، دانشگاه آزاد اسلامی ، قزوین ، ایران
کمال رهبری منش - استادیار، گروه معماری ، واحد قزوین ، دانشگاه آزاد اسلامی ، قزوین ، ایران

مساجد جامع نیز در طول ادوار مختلف ، با کارکرد دینی -اجتماعی خود، نمونه ای موفق از مکانهای عمومی هستند که همواره سهم ویژه ای در تامین فعالیت های جمعی بر عهده داشته اند. به عبارتی ، اجتماع پذیری یکی از ویژگی های مهم این مساجد است . این پژوهش با هدف شناخت و تبیین رابطه ویژگی های فضایی و کالبدی ایوان و اجتماع پذیری در مساجد جامع چهارایوانی سلجوقی شکل گرفته و سوال اصلی تحقیق اینست که ویژگی های فضایی و کالبدی ایوان های مساجد جامع سلجوقی چه جایگاهی در اجتماع پذیری این مساجد دارند؟ پژوهش حاضر جزو پژوهش های توصیفی و تفسیری به صورت ترکیبی است و لذا به دو روش کمی و کیفی اجرا شده است . اجتماع پذیری با کیفیت یکپارچگی فضایی و با ابزار نحوی اتصال و هم -پیوندی مورد ارزیابی قرار گرفته و جایگاه ایوان ها در اجتماع پذیری مساجد جامع چهارایوانی بررسی و تبیین شد. نتایج پژوهش حاکی از تاثیر ویژگی های کالبدی و فضایی ایوان ها بر یکپارچگی فضایی و در نتیجه اجتماعپذیری این مساجد است .

مساجد جامع سلجوقی ، اجتماعپذیری ، یکپارچگی فضایی ، نحو فضا، ایوان