بازخوانی معنا و مصداق «طاغوت» در قرآن کریم با رویکرد تاریخی- ریشه شناختی
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: پژوهشنامه مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، دوره: 29، شماره: 76
- کد COI اختصاصی: JR_SMOJ-29-76_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 277
نویسندگان
گروه علوم قرآنی و حدیث پردیس فارابی دانشگاه تهران
رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم
چکیده
مفسران و لغت شناسان مسلمان نه از جنبه لفظی، نه از جنبه معنایی و نه از جنبه مصداقی به نظر منسجمی در مورد طاغوت دست نیافته اند و همین نیز باعث شده تا تشتت آراء زیادی درباره این مفهوم در آثار تفسیری وجود داشته باشد. این مقاله با استفاده از روش ریشه شناسی در صدد آن است تا با روشن سازی ساختار لفظی این واژه و منشا وضع آن، معنای تاریخی این مفهوم را روشن نماید. حسب بررسی صورت گرفته در این مقاله مشخص شد که طاغوت، از ریشه مشترک سامی «طعی/طغی» به معنای خطا کردن و گمراه شدن ساخته شده است. بر اساس کاربرد این واژه در متون آرامی یهودی و متون حبشی مسیحی که اصل منشا ورود این مفهوم به زبان عربی هستند، دو مصداق برای طاغوت قابل پیجویی است. نخستین مصداق بت ها هستند که برگرفته از زبان آرامی است و مصداق دوم کاهنان (شمن ها) هستند که برگرفته از زبان حبشی است. در قرآن کریم نیز همین دو طیف معنایی بازتاب یافته و هم از طاغوت های بت و خداواره سخن به میان آمده و هم به طاغوت های انسانی (که همان شمن ها باشند) اشاره شده است؛ علاوه بر این دو، طاغوت به معنای عام خود در زبان های سامی نیز در قرآن استعمال شده است.کلیدواژه ها
طاغوت, ریشه شناسی, بت, شمن, زبان سامیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.