سعید محمد حسینی - کارشناس ارشد مهندسی عمران گرایش سازه های هیدرولیکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن. ایران
بابک امین نژاد - استادیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن. ایران
حسن احمدی - استادیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن. ایران

سرریزهای نیلوفری بوسیله تاج شیپوری شکل، شفت قائم و تونل افقی جریان سیلاب را به پایین دست سد منتقل می کند. عموما در طراحی این گونه سرریزها، جهت تضمین جریان با سطح آزاد در تونل پایین دست، مجرای هواده در محل اتصال شفت قائم به تونل افقی تعبیه می گردد. در این تحقیق برای بررسی تاثیر شفت هواده در پارامترهای هیدرولیکی سرریز از مدل عددی سرریز نیلوفری استفاده شده است. برای این کار از مشخصات هندسی سرریز نیلوفری سد البرز واقع در شیرگاه شهرستان سوادکوه استفاده گردید. مدل سرریز نیلوفری بدون شفت هواده با مدل سرریز نیلوفری با شفت هواده در ۴ دبی مختلف که حالت های مختلف جریان در سرریز نیلوفری را شبیه سازی نماید، مقایسه گردید و پارامترهای هیدرولیکی تراز آب بر روی تاج، ضریب تخلیه، سرعت خروجی و هوادهی در دو مدل بررسی گردید. در این تحقیق جهت بررسی سرریز نیلوفری، از نرم افزار Flow-۳D (ver. ۱۰/۱) استفاده شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد شفت هواده علاوه بر ایجاد جریان با سطح آزاد در تونل پایین دست و هوادهی مناسب، ضریب تخلیه سرریز را نیز در دبی های متوسط و زیاد افزایش می دهد. بیشترین افزایش و رشد ضریب تخلیه در حالت با شفت هواده نسبت به حالت بدون شفت هواده در دبی ۸۰۰ مترمکعب در ثانیه و به میزان ۵۹% رخ می دهد که ضریب ۱. ۲۶۴ به عدد ۲. ۰۱۲ رسیده است. همچنین در دبی ۱۱۰۰ متر مکعب بر ثانیه سرریز بدون شفت هواده توانایی تخلیه مناسب خود را از دست داده و تراز سیلاب بیش از تراز پیش بینی شده ی سد خواهد شد در حالی که در این دبی و در سرریز همراه با شفت هواده حداکثر ارتفاع سیلاب برابر ۶۰/۴ متر بالای تاج سرریز خواهد بود.

سرریز نیلوفری، شفت هواده، نرم افزار Flow۳D.