کهن الگوی «سایه» در رمان روز و شب یوسف، اثر محمود دولت آبادی

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: دوفصلنامه روانشناسی فرهنگی، دوره: 7، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JCUP-7-1_023
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 89
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مسعود فرهمندفر

استادیار، گروه زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

عبدالرسول شاکری

استادیار، گروه ادبیات فارسی ، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی «سمت»، تهران، ایران.

چکیده

مقاله حاضر به بررسی رمان روز و شب یوسف به قلم محمود دولت آبادی می پردازد و می کوشد با کاربست آراء کارل گوستاو یونگ در باب ناخودآگاه جمعی و کهن الگوها خوانشی متفاوت از این رمان به دست دهد. در اندیشه یونگ، ناخودآگاه جمعی منبع انرژی روانی و مخزن تمامی خاطرات بشر است، و کهن الگوها نیز ساختارهای ذهنی جهان شمولی هستند که درکشان از رهگذر تفسیر نمادین رویاها، وهم و خیال ها، اسطوره ها و آیین و سنن حاصل می شود. یکی از مهم ترین این کهن الگوها «سایه» است که از نظر یونگ بعد اهریمنی و به اصطلاح نیمه تاریک وجود به حساب می آید. این سایه همزاد فرد است و زمانی فرد به تعادل روانی و تکامل فرایند فردانیت می رسد که این سایه را در وجود خویش تصدیق و ادغام کند. اما یوسف (شخصیت اصلی در رمان دولت آبادی) راه انکار را پیش می گیرد و با فرافکنی ترس و تشویش هایش، کم کم به جایی می رسد که تشخیص توهم از واقعیت برای او دشوار می شود. بنابراین، رودررو شدن با سایه گرچه دشوار و شاید هم هولناک باشد، مرحله ای ضروری در مسیر بلوغ ذهنی و روانی است.

کلیدواژه ها

یونگ, ناخودآگاه جمعی, کهن الگو, سایه, دولت آبادی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.