جعفر بهادری خسروشاهی - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی دانشگاه تبریز.
زینب خانجانی - دکترای روانشناسی عمومی- دانشیار و عضو هیت علمی دانشگاه تبریز.

هوش هیجانی به طور گسترده ای به عنوان ظرفیت درک و کنترل هیجانات خود و دیگران تعریف می شود(مایرو سالوی 2000 ). براساس نظرگلمن ( 1995 ) هوش هیجانی شامل مجموعه ای از عناصر درونی (میزان خودآگاهی، خودانگاره، احساس ،استقلال و ظرفیت ، خودشکوفایی و قاطعیت) و بیرونی (روابط بین فردی، سهولت در همدلی و احساس مسئولیت) است و به ظرفیت فرد برای قبول واقعیات، انعطاف پذیری، توانایی حل مشکلات هیجانی ، توانایی حل مسأله و مقابله ب ا رویداده ایاسترس زا اشاره دارد. خودکارآمدی به باورهای افراد درباره توانایی هایشان در سامان دادن انگیزه ها، منابع شناختی و اعمال کنترل بر یکرخداد معین اشاره دارد. یکی ازجنبه های اساسی خودکارآمدی شخص این باور است که فرد از راه اعمال کنترل می تواند بر پیامدهای زندگی خود اثر بگذارد، به ویژه در هنگام رویارویی با عوامل استرس زا، داشتن احساس کنترل بر شرایط، عاملی مهمدر سازگاری با موقعیت های گوناگون است. انتظارات ویژه فرد در مورد توانایی هایش برای انجام اعمال خاص برکوشش فرد درانجام یک عمل و پایداری در انجام آن و ایجاد انگیزه های مناسب تأثیر دارد(مسعودنیا، 1386 ). بندورا ( 1997 ) خودکارآمدی را به عنوان ادراک فرد از توانایی هایش و این که تا چه حد یک رفتار را با موفقیت انجام می دهد، تعریف می کند که دارای سهبعد بزرگنمایی( اعتقاد فرد به عملکرد در جنبه های دشوار و پیچیده تکلیف)، نیرومندی( پشتکار و استقامت در رویارویی باموانع) و تعمیم پذیری( تعمیم کارآمدی خود در یک موقعیت به موقعیت های گوناگون) می باشد. درپژوهشی می ( 2001 ) به بررسی هوش هیجانی دانش آموزان تیزهوش پرداخت و معتقد بود که دانش آموزان با هوشهیجانی بالاتر، در شناخت احساسات خود و دیگران و استفاده از این شناخت در هدایت رفتار و مقاومت در برابر فشار همسالان توانایی بیشتری دارند و همه این عناصر به افزایش مهارت های اجتماعی منجر می شود (بار- اُن ، 2000 ). همچنین یافته هایویلیام و همکاران ( 2008 ) نشان می دهدکه هوش هیجانی با خودکارآمدی و عملکرد بهتردر زمینه های خود تنظیمی،ابرازوجود، استقلال و خوش بینی رابطه دارد. در پژوهشی چان ( 2007 ) دریافت که دانش آموزان دارای هوش هیجانی بالا خودپنداره تحصیلی و خودکارآمدی بالاتری دارند از سویی پژوهش ها نشان می دهد که افراد دارای باورهای خودکارآمد قوی در جهت انجام تکالیف سعی بیشتری نموده و زمان بیشتری را صرف کار خود کرده تا بتوانند نمرات بهتری را کسب کنند. بنابراین با توجه به مباحث نظری و یافته های پژوهشی فوق مسأله اساسی در این ژوهش، بررسی رابطه بین هوش هیجانی با خودکارآم دی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان ممتاز و عادی شهر ایلخچی بود.