سید جمال موسوی - دانشگاه تهران
اصغر قائدان - عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
قدریه تاج بخش - دانشجوی دکتری دانشگاه تهران

نوشتار حاضر با بررسی تاثیر نظامیگری ممالیک مصر بر روک حسامی و ناصریبدین نتیجه دست یافته است که سپهسالاران و صاحب منصبان نظامی ممالیک، به دلیل سلطه مطلق بر نواحی اقطاعی گسترده خویش و نیز درآمدهای فراوان ناشی از دست اندازه ی به دیگر اراضی مصر، به حدی قدرتمند شدند که قدرت سلطان را محدود کردند و گاه به مقام سلطنت چشم طمع بستند؛ آنان در ابتدا، بخش اعظم زمین های مصر، یعنی بیست قیراط از کل بیست و چهار قیراط را در دست داشتند. از این رو سلاطین مملوکی با هدف مهار قدرت افسارگسیخته امیران و تغییر ساختار قدرت، اراضی مصر، موسوم به روک حسامی و ناصری را مساحی و ساماندهی دوباره کردند. اما این سیاست موثر نیفتاد و موجب نارضایی و شورش شد و برای ارتش، خاصه اجناد حلقه و زمین های زراعی مصر نیز پیامدهای ناگواری در پی داشت.

اراضی مصر, اقطاع, روک حسامی, روک ناصری, ممالیک, نظامیگری