عقل و نقل در دیدگاه سید مرتضی و پی جویی رابطه آن دو در آثار او

سید مرتضی(ره) عالم بنام امامیه در قرن های چهارم و پنجم و صاحب نظر در حوزه های مختلف علوم اسلامی از قبیل فقه، اصول، کلام، حدیث و تفسیر قرآن، قائل به ترجیح وجوه عقلی در نقد و تبیین احادیث است. این مقاله ضمن بررسی جایگاه عقل و نقل نزد وی و تبیین اصول عقلانی مورد استناد او، به کشف رابطه عقل و نقل از دیدگاه این عالم عقلگرا پرداخته و نشان داده است که او از عقل برای نقد درونی نقل یاری می جوید و آن روایاتی را که با احکام بدیهی عقل در تضاد است، یا تاویل می کند و یا در صورت عدم قبول تاویل، از پذیرش آن سر باز می زند. همچنین او در مواضعی برای هریک از دو منبع معتبر معرفت دینی، یعنی نقل و عقل، نقش استقلالی قائل است و در مواردی آن دو را موید یکدیگر می داند و در برخی موارد نیز به تعبد در برابر نقل قطعی حتی با وجود غرابت ذهنی آن ملتزم است.

کلیدواژه ها:

تاویل ، حدیث ، خبر ، روایت ، سنت ، سید مرتضی(ره) ، عقل ، نقل