بهرام بختیاری - دانشیار، بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
علی خلیلی - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده کشاورزی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران، کرج، ایران
عبدالمجید لیاقت - استاد، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده کشاورزی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران، کرج، ایران

در اقلیم های خشک و نیمه خشک ایران، بارندگی سالانه اندک، فصل بارنگی متمرکز بر ماه های سرد سال و فصل گرم و خشک متمرکز بر تابستان است. تحت این شرایط، محصولات کشاورزی اغلب در معرض تنش آبی قرار می گیرند و برآورد تلفات آبی ناشی از تبخیرتعرق نیازمند دقت بیشتری است. در اینگونه مناطق، پدیده محلی فرارفت گرما در تخمین تبخیرتعرق مرجع (ETo) در اکثر روش های تجربی و ترکیبی، منبع اصلی خطا محسوب می گردد و لازم است متناسب با شرایط محلی، اصلاحات لازم در پارامترهایی نظیر تابع باد که در برآورد ETo موثر هستند، اعمال گردد. در این مطالعه، دو سال داده تاریخی در مقیاس زمانی ساعتی دیدبانی شده در ایستگاه هواشناسی- لایسیمتری مستقر در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و تاثیر فرارفت گرما بر روی مقادیر ETo بررسی و نهایتا توابع باد به تفکیک شب و روز، برای اقلیم نیمه خشک کرمان پیشنهاد گردید. نتایج نشان داد که با افزایش شاخص فرارفت، بیش برآوردی تا حدود ۵۰% در مقدار ETo مشاهده می شود. تابع باد پیشنهادی برای منطقه کرمان در روز شکل نمایی و در شب صورت توانی دارد. این توابع به طور متوسط برای این دو مقیاس زمانی به ترتیب ۲۶ و ۸ درصد به دقت برآورد ETo افزوده اند.

فرارفت, تابع باد, تبخیرتعرق, گرمای محسوس, معادله پنمن