سید محسن اصغری نکاح - Department of Educational and Counseling Psychology, Faculty of Education and Psychology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
مهسا سمیعی فرد - Faculty of Education and Psychology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
کلثوم ایثاری - Faculty of Education and Psychology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

زمینه و هدف: خواندن از منظر زبان شناختی نوعی زبان دریافتی مکتوب محسوب می شود که از دو مولفه رمزگشایی و درک معنا تشکیل یافته است. کودکان بی سرپرست و بدسرپرست به دلیل محرومیت و قرار گرفتن در محیط های زبان شناختی کم ­تحریک در معرض اختلالات خواندن هستند؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر غنی سازی مهارت های واج شناختی بر بهبود مهارت های خواندن کودکان بی سرپرست و بدسرپرست دارای اختلال ویژه خواندن بود. روش: دو دانش آموز پسر با اختلال ویژه خواندن در پایه های یکم و دوم ابتدایی از یک مدرسه ابتدایی در ناحیه ۶ آموزش وپرورش شهر مشهد (۱۴۰۰) به صورت در دسترس انتخاب شدند. طرح پژوهش، تک‎آزمودنی از نوع طرح چند خط پایه ای با آزمودنی های متفاوت بود. برای تشخیص اختلال ویژه خواندن از بررسی بالینی- آموزشی به همراه آزمون تشخیصی خواندن سمیا شیرازی و نیلی­پور (۱۳۸۴) و برای احراز بهنجاری هوشی از مقیاس تجدیدنظر شده هوشی وکسلر کودکان (۱۹۷۴) استفاده شد. در شرایط مداخله آزمایشی، هر آزمودنی ۱۰ جلسه ۶۰ دقیقه ای مورد آموزش قرار گرفت. یافته ها: مقایسه فراوانی خطاها از پیش آزمون تا پیگیری نشان داد که بازی درمانی زبان شناختی مبتنی بر غنی سازی مهارت های واج شناختی در بهبود مهارت های خواندن آزمودنی ها تاثیر مثبت داشت و این یادگیری در زمان پایدار مانده است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های این پژوهش، بازی درمانی زبان شناختی مبتنی بر غنی سازی مهارت های واج شناختی با کاهش خطاهای خواندن دانش ­آموزان بی سرپرست و بدسرپرست موجب افزایش مهارت خواندن در آنها می شود.

Specific reading disorder, play therapy, linguistic games, phonological skills, اختلال ویژه خواندن, بازی درمانی, بازی های زبان شناختی, مهارت واج شناختی