محسن نصیری - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

بذرهایی که تحمل خشک شدن و کاهش رطوبت تا حدود ۵ درصد را داشته و دارای قدرت ذخیره‎سازی به نسبت بلندمدت در سردخانه باشند، با عنوان بذرهای ارتدکس (Orthodox) طبقه بندی می شوند. بذر گونه های درختی و درختچه ای مناطق معتدله در این گروه قرار دارند. در این بررسی بذرهای جمع آوری شده از رویشگاه های طبیعی به آزمایشگاه تکنولوژی بذر بانک ژن منتقل شدند و پس از فرایند بوجاری، تحت آزمون های تعیین سلامتی بذر، جوانه زنی و تیمارهای خواب‎شکنی قرار گرفتند. تیمارها شامل سرمادهی در زمان های متفاوت، آب داغ، استفاده از عوامل شیمیایی و هورمون GA۳ در غلظت ها و زمان های مختلف، خراش دهی مکانیکی و شیمیایی بودند که پس از اعمال آنها در دو بستر کاغذ صافی و گلدان های حاوی ماسه بادی کاشته شدند. روند کاهش قوه نامیه بین گونه ها متفاوت بود. بذرهای بادام کوهی و بسیاری از گونه های جنس کاج پس از ۲۰ سال نگهداری دارای قوه نامیه بالایی (۴۴ تا ۸۲ درصد) بودند، ولی گونه های دارای بذر ریز نظیر توسکا، زبان گنجشک و تاغ از قوه نامیه کمتری برخوردار بودند. علت کاهش قوه نامیه بذرها به تفاوت در مواد ذخیره ای و ژنوتیپ آن ها ارتباط داشت. با توجه به نتایج این تحقیق، مشخص شد که اندازه و رفتار انبارداری بذر از عوامل مهم تعیین دوره احیای بذرها است.

جوانه زنی, دوره نگهداری, خواب بذر, ارتدکس, بانک ژن