اهمیت گیاهان خانواده گندمیان در طبیعت و زندگی انسان

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: نشریه طبیعت ایران، دوره: 2، شماره: 6
  • کد COI اختصاصی: JR_IRNAT-2-6_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 923
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

بهنام حمزه

استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

عادل جلیلی

استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

خانواده گندمیان (Gramineae یا Poaceae) دارای ۷۰۰ جنس و ۱۱۰۰۰ گونه در دنیا است. در ایران حدود ۱۳۶ جنس، ۴۸۵ گونه، ۳۲ زیرگونه و ۵۹ واریته از این خانواده گزارش شده است که از این تعداد ۲۶ تاکسون انحصاری ایران است. جنس­های Bromus ، Stipa ،  Festucaو  Agropyron بیش­ترین سهم از این خانواده را در تیپ­های گیاهی مراتع ایران دارند. جنس Stipa با ۲۰ گونه یکی از مهم­ترین جنس­های این خانواده در ایران است. این خانواده مهم­ترین خانواده گیاهان گل­دار از نظر پراکنش جغرافیایی، اکولوژی و اقتصادی است. دانه­های خانواده گرامینه به­طور مستقیم ۶۰% غذای مصرفی انسان و حدود ۲۰% پروتئین جیره غذایی دنیا را به­طور غیر مستقیم تشکیل می­دهند. بسیاری از مهم­ترین علف­های هرز دنیا از گندمیان هستند. علفزارها ۳۷% از اراضی خشکی­های زمین را دربر گرفته­اند و معاش در حدود یک میلیارد نفر از کشورهای در حال توسعه به آن­ها وابسته است. سازمان ملل متحد شناسایی مراتع و علفزارها و اهمیت تغذیه دام از آن­ها را به­عنوان یک راه حل برای چالش تغذیه­ای جمعیت رو به افزایش جهان در آینده در نظر گرفته است. در یک اکوسیستم علفزار  فقط در حدود ۲۰% گونه­ها متعلق به خانواده گرامینه است ولی همین تعداد قادرند تا حدود ۹۰% بیوماس کل را تولید کنند. در حدود ۱۶%  مراتع در حال حاضر دست­خوش تخریب بوده و یا به اراضی کشاورزی تبدیل شده­اند. احیاء و بازسازی اراضی تخریب یافته (از جمله علفزارها) یکی از بزرگ­ترین امکانات بالقوه کاهش گازهای گلخانه­ای در بخش کشاورزی است. مدیریت چرای مراتع می­تواند نقش کلیدی در کاهش کربن اضافی داشته باشد.

کلیدواژه ها

گندمیان, مرتع, غذا, انحصاری, ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.