ساختار بانک بذر در مراتع نیمه استپی استان آذربایجان غربی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: نشریه طبیعت ایران، دوره: 5، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_IRNAT-5-3_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 67
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

پریسا پناهی

دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

بهنام حمزه

دانشیار، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

عادل جلیلی

استاد، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

احمد احمدی

استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

مریم حسنی نژاد

پژوهشگر، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

بانک بذر خاک یکی از اجزاء مهم در پویایی پوشش گیاهی است که مطالعه آن می تواند اطلاعات مهمی برای مدیریت، ترمیم و اصلاح پوشش گیاهی مراتع فراهم کند. در مطالعه ساختار بانک بذر موارد مهمی ازقبیل تنوع گونه ای، تراکم بذر و تغییرات آنها در عمق های مختلف خاک، تشابه با پوشش گیاهی روزمینی و همچنین ارتباط بین ابعاد و شکل بذر با ماندگاری آن مطرح می شود. در این پژوهش، ساختار بانک بذر در یکی از مراتع نیمه استپی ایران در استان آذربایجان­غربی، گردنه قوشچی در شمال شهرستان ارومیه، بررسی شد. نمونه برداری از بانک بذر در ۲۰ پلات یک متر مربعی که بر روی ۴ ترانسکت پیاده شده بودند، از دو عمق ۵-۰ و ۱۰-۵ سانتی­متری انجام شد. بذرهای موجود در خاک با استفاده از روش ظهور گیاهچه شناسایی شده و با فلور منطقه تطبیق داده شد. طبق نتایج، تراکم بانک بذر خاک با افزایش عمق به طور قابل توجهی کاهش می­یافت و از ۷۰ گیاهچه در عمق سطحی به ۳۵ گیاهچه در عمق ۱۰-۵ سانتی متری رسید. در هر دو عمق، بیشترین فراوانی گیاهچه های سبزشده مربوط به Bromus tectorum (۳۱ گیاهچه در عمق سطحی و ۱۴ گیاهچه در عمق ۱۰-۵ سانتی متری) بود. همچنین، ماندگاری و بقای یک بذر در بانک بذر خاک به مقدار زیادی بستگی به اندازه و شکل بذر دارد، به طوری که براساس نتایج، بذرهای مربوط به خانواده Poaceae به دلیل شکل سوزنی و دراز و سیخک مانند جابجایی کمتری داشته و بنابراین تراکم بیشتری در بانک بذر داشتند. درمجموع، آگاهی از تنوع بانک بذر در برنامه های حفاظت و احیای مراتع به­ویژه در اکوسیستم های خشک کشور بسیار ضروری است.

کلیدواژه ها

آذربایجان غربی, بانک بذر, پوشش گیاهی روزمینی, مرتع نیمه استپی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.