علیرضا حیدری نسب - استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان
مهدی بیات مختاری - دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه نیشابور
محبعلیl آبسالان - دانشیار ادیان و عرفان دانشگاه سیستان و بلوچستان
عبدالاحد رییسی - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان

نماز، مورد سفارش خاص اسلام و معیار پذیرش اعمال است. فرقه باطنی­گرای «ذکریه» که از حدود پنج­ قرن قبل در بلوچستان شکل گرفته مدعی است در اساس آنچه مورد سفارش می­باشد، «ذکر» است و ترجمه «صلوه» به نماز، که آغازش تکبیر و فرجامش سلام و متنش حاوی انجام پاره­ای اعمال و اذکار مخصوص می­باشد، اشتباهی رخداده از سوی عجم­هاست. بنابراین از منظر «ذکریه» نماز با شاکله معهود و روش عملی آن، منسوخ و اهتمام به آن کفر است. این رویکرد با تصریح آیات «فاذا قضیتم الصلاه فاذکروا الله قیاما و قعودا و عل جنوبکم» و «اقم الصلاه لذکری» که بین ذکر و نماز تفاوت قائل شده و همچنین با روایات متواتری مانند «من ترک الصلوه متعمدا فقد کفر» واگرایی دارد. تحلیل سوابق و مشاهده رفتار ذکریان، نشان می­دهد باورها و رفتارهای این فرقه دور از قرآن و روایات و آیینی عامیانه است که به نظر می­رسد از روش­های باطنی هندی نشات گرفته است.

بلوچستان, ذکر, ذکریان, نماز, محمد اتکی, محمد جونپوری