سیده سوزان انجم روز - . استادیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه تهران، تهران، ایران؛
قربان علمی - دانشیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه تهران، تهران، ایران
مجتبی زروانی - دانشیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه تهران، تهران، ایران؛

از زمانی‎که طومارهای بحرالمیت کشف شده‎اند، متخصصان همواره در پی بررسی ارتباط میان ادبیات طومارها، انجمن قمران و یهودیت رسمی بوده‎اند. در این راستا، پژوهش حاضر «مفهوم حکمت» را در قطعه حکمی ۴Q۱۸۵ طومارهای بحرالمیت مورد واکاوی، تحلیل و نقادی قرار داده است. اهمیت این متن حکمی قمران در این است که با فراهم کردن و ارائه نمونه جدیدی از دستورالعمل‎های حکمی، نشان‎دهنده جایگاه ویژه آموزه‎های حکمی در دوره معبد دوم است. این آموزه‎ها، از یک‎سو پیوند نزدیکی با آموزه‎های حکمی کتاب‎های امثال و بن‎سیرا دارند و از سوی دیگر مفهوم جدیدی از حکمت را به‎دست می‎ دهند. این جستار با بررسی و تحلیل مولفه‎های گوناگون و به‎هم پیوسته قطعه ۴Q۱۸۵ نتایج به‎دست آمده از مفهوم حکمت را ارائه داده و سپس با در نظر داشتن شرایط تاریخی و نشان دادن ارتباط این طومار با جامعه قمران، مولفه‎های قطعه ۴Q۱۸۵ را مورد نقد و ارزیابی نیز قرار می‎دهد و چشم‎انداز جدیدی از یهودیت سده نخست میلادی را عرضه می‎کند: با تحلیل و ژرف‎نگری در مولفه‎های قطعه ۴Q۱۸۵ به‎این نتیجه نائل شده‎ایم که چگونه برخی سنت‎های خاص در یهودیت گسترش و تکامل می‎یابند و زمانی‎که آنها با چالش‎های جدید دینی، فرهنگی و اجتماعی مواجه می‎شوند، دگر باره از سنت یهودیت باستان شکل می‎گیرند. بنابراین براساس بررسی و تحلیل مولفه‎های حکمی جدیدی در قطعه ۴Q۱۸۵  طومارها، به‎فهم یکی از مفاهیم مهم تاریخی و جامعه‎شناختی یهودیت در دوره معبد دوم نائل شده‎ایم و آن را مورد نقد قرار داده‎ایم.

طومارهای بحرالمیت, جامعه قمران, قطعه ۴Q۱۸۵, حکمت, دوره معبد دوم