علی جلالی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، گرایش ادبیات عرفانی
حسین آقاحسینی - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان
محسن محمدی فشارکی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان
سید علی اصغر میرباقری فرد - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

تبیین دقیق بن مایه تجربههای عرفانی همواره از اهداف پژوهشگران متون عرفانی بوده است. گاه این تجربهها چنان با باورهای عموم متناقض است که آن را بدون کمترین تحلیل صحیح طرد می کنند و گویندگانش را بر مرکب چوبین تکفیر می نشانند. تحلیل صحیح این تجربهها میسر نخواهد بود، مگر با شناخت زبان عرفانی متون و آشنایی با شیوه های بیان تجربه های بیان ناپذیر عرفانی.      آنچه در تحلیل تجربه عرفانی بسیار موثر است، تبیین سیر این تجربه است از آغاز شکل گیری در وجود عارف، تا افزودهشدن تحلیل های ذهنی و زیورهای ادبی بر قامت آن و درنهایت، بیان آشکارای آن. اگر این سیر از پایان به آغاز بررسی شود، بن مایه تجربه عرفانی عارف آشکار خواهد شد. از این حیث، بررسی تجربیات عرفانی نیازمند روشی است که، در این نوشتار، «مهندسی تجربه عرفانی» نامیده می شود.      در جستار حاضر، ارتباط  تجربیات عرفانی با حقیقت را تبیین کرده و شیوه دستیابی عارف به حقیقت و بیان آن را بررسی می کنیم. سپس، به تحلیل زبان عرفانی عباراتی از مقالات شمس تبریزی، با بهره گیری از رویکرد «مهندسی تجربه عرفانی»، خواهیم پرداخت.

تمثل حقیقت, حقیقت (بود), مقالات شمس تبریزی, مهندسی تجربه عرفانی, نمود