بازخوانی و نقد ادله اختصاص حق شفعه به «بیع»

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: مجله تخصصی فقه و مبانی حقوق اسلامی، دوره: 51، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JJFIGHL-51-2_012
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 127
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حمید مسجد سرائی

دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سمنان

حسن پور لطف الله

دانشجوی دکتری فقه و حقوق اسلامی دانشگاه سمنان

علی دانشمند

کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تبریز؛

چکیده

حق شفعه، یک حق استثنائی و برخلاف قاعده سلطنت بوده، و با اجتماع شرایطی، به صورت اختیار تملک قهری سهم فروخته شده و مشاع، نمود می­یابد. ازجمله شرایط تحقق حق شفعه که هم فقها و هم قانون­گذار عرفی در ماده ۸۰۸ قانون مدنی به پیروی از دیدگاه مشهور فقهی عنوان کرده­اند، انتفال سهم مشاع از طریق «بیع» می باشد. نوشتار حاضر، ضمن بیان اقوال موجود درباره شرط مذکور و تحلیل مستندات آن، به بازخوانی ادله این حکم و نقد و بررسی روایات وارده باب، به عنوان مستند اصلی پرداخته و ضمن تقویت مبانی دیدگاه غیرمشهور، آن را ارجح تلقی کرده است؛ یافته اصلی تحقیق حاکی از آن است که در کنار بازخوانی دوباره روایات، می­توان دلالت آنها بر اختصاص حق شفعه به بیع آن­چنان که مشهور برآنند را ناتمام دانسته و با نگرشی نو از جمله در دلالت روایات وارده، الغاء خصوصیت از بیع و ملاک قرار دادن عرف و اراده عمومی، به جریان حق شفعه در تمامی عقود معاوضی ناقل ملکیت، حکم کرد.

کلیدواژه ها

ادله شفعه, الغای خصوصیت, بیع سهم مشاع, حق شفعه, عمومیت بیع

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.