علیرضا فلاح نصرت آباد - موسسه تحقیقات خاک و آب

سنگ فسفات یک اصطلاح کلی است که شامل مجموعه­ای از کانی­های مختلف بوده که در آن غلظت و میزان کانی های فسفاته قابل توجه و زیاد است. سنگ فسفات ماده طبیعی است که حدود ۵ تا ۱۳ درصد فسفر دارد. سنگ فسفات­ها در طبیعت عمدتا به دو شکل آذرین و رسوبی یافت می­شوند. حدود ۲۰- ۱۰ درصد از سنگ فسفات­ها را آذرین، ۸۰ تا ۹۰ درصد آن را رسوبی و فقط ۲ تا ۳ درصد منابع زیست­زا تشکیل می­دهند. سنگ فسفات در ایران در مناطق مختلف کشور از جمله یزد، کهکیلویه و بویراحمد و تهران یافت می­شود. مهم ترین معدن آذرین سنگ فسفات در ایران معدن آسفوردی یزد می­باشد که استخراج آن صنعتی شده است. منابع رسوبی زیادی نیز در کهکیلویه و بویراحمد وجود دارد که هنوز بهره­برداری نگردیده است. ذخایر سنگ فسفات آسفوردی ۱۷ میلیون تن با عیار ۵/۱۳ درصد p ۲O۵ و کهکیلویه و بویراحمد ۲۱۰ میلیون تن با عیار ۵/۱۰ درصد p ۲O۵ می­باشد. استفاده از سنگ فسفات در خشکه­کاری و در خاک های آهکی اثرات چندان مثبتی نداشته ولی استفاده از آن در خاک­های اسیدی و همچنین خاک های شالیزار اثرات سودمندی را به دنبال دارد. استفاده از سنگ فسفات در شالیزارها صرف­نظر از واکنش­پذیری و نوع آن، کارآیی بالایی دارد. لذا وجود یک سیستم حمایتی می­تواند به استفاده از سنگ فسفات در اراضی شالیزاری کمک کرده و ضمن افزایش محصول از آلودگی آب و خاک جلوگیری و به تولید پایدار برنج کمک نماید.

برنج, شالیزار, سنگ فسفات, کود, حلالیت