علیرضا مدیر رحمتی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
رضا باقری - کارشناس ارشد موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

صنوبرها از جمله گونه های درختی هستند که با سرعت رشد قابل ملاحظه خود، توانایی تولید محصول زیادی را در دوره های کوتاه مدت دارا می باشند. چوب این درختان از ویژگی ها و خصوصیات منحصر به فردی برخوردار است که امکان استفاده از آن را در صنایع متعددی همچون تخته خرده چوب، کاغذسازی، کبریت سازی، تخته بری و غیره فراهم کرده است. هدف طرح حاضر، افزایش تولید در واحد سطح و امکان بهره برداری متوالی صنوبر در دوره های بهره برداری کوتاه مدت می باشد تا ضمن تولید چوب، درآمد صنوبرکاری را نیز افزایش دهد. در این طرح ۱۸ کلن بومی و خارجی صنوبر دردو دوره بهره برداری ۳ ساله مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرند. ابتدا تعداد ۳۰ اصله قلمه از هریک از کلن ها تهیه و در فواصل cm۱۵۰×۶۰ کاشته می شوند. (طرح در قالب بلوک های کامل تصادفی، ۳ تکرار به اجرا در می آید). در پایان هر دوره بهره برداری ابتدا مولفه های متعددی همچون درصد زنده مانی، تعداد جست های هر پایه، جست های بلندتر از ۲ متر، قطر جست های قوی در دو محل یقه و میانه درخت و ارتفاع درختان اندازه گیری می گردد. سپس کلیه جست ها از محل یقه کف بر شده و توزین می گردند. وزن خشک مقطوعات نیز پس از خشک شدن مقطوعات در هوای آزاد تعیین و با استفاده از نمونه گیری قطعات کوچک و مراحل خشک کردن آزمایشگاهی در نهایت وزن خشک مقطوعات به دست می آید (توزین براساس مقطوعات تنه و سرشاخه ها به صورت مجزا صورت می گیرد). سپس در ادامه با توجه به طرح آماری موجود نتایج حاصله، تجزیه و تحلیل شده و روابط متغیرهای مختلف با همدیگر مورد ارزیابی و مطالعه قرار می گیرد. نتایج دو دوره سه ساله اجرای این طرح عبارتست از: بین کلن های مختلف از نظر عملکرد تولید در هکتار تفاوت های معنی داری وجود دارد. از میان ۱۸ کلن فوق، کلن های P.e. ۴۱/۵۶۱ و P.e. triplo, P.e. costanzo با تولید ۲۵/۲۵،۲۲/۴۳ و۲۲/۶۵ تن در هکتار در سال ماده خشک بهترین بازدهی را داشته اند. با توجه به نتایج به دست آمده مشخص شد که در صورت بیشتر کردن فواصل و افزودن بر دوره زمانی بهره برداری و انجام تیمارهایی چون گزینش پایه های قوی و حذف جست های اضافی می توان از کلن های پرمحصول انتظار چوب های با قطر بسیار بیشتری را داشت که می تواند تامین کننده نیازهای صنایع کاغذسازی کشور باشد.

صنوبر, کلن, جست, کوتاه مدت