هادی محبی فردوئی - استاد سطح سه حوزه علمیه و دارنده سطح ۴
احمد حاجی ده آبادی - استاد دانشکده حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران.

بسیاری از فقهای امامیه فتوا به قتل مسلمانی داده اند که در وجود خدا و رسول شک دارد. تنها دلیل این محکومیت -همان طور که برخی تصریح کرده اند- ارتداد است. یکی از ادله ارتداد چنین فردی، منتفی شدن اعتبار شهادتین، در حق اوست؛ زیرا با حدوث شک، اقرار به وحدانیت و رسالت از بین می رود. ولی به نظر می رسد این دلیل ناتمام است؛ زیرا در شهادتین، احراز موافقت باطنی شرط نیست. از این رو اسلام تازه مسلمان ها حتی منافقین، توسط پیامبر اکرم مورد پذیرش قرار گرفته است. بنابر این مسلمان شاک، محکوم به اسلام است؛ مگر اینکه جحد و انکار تحقق یابد. دلیل دیگری که برای ارتداد شاک بیان شده، ادله خاصی است که در آنها به کفر شاک تصریح شده است. مقاله حاضر، در پی اثبات مخدوش بودن این ادله و ناتمام بودن دلالت آنها بر مدعا است، خصوصا که در طرف مقابل، ادله دیگری بر اسلام مسلمان شاک دلالت دارد.

اسلام, کفر, ارتداد, شک, شهادتین