رفعت اله قاسمی - مربی پژوهشیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
علیرضا مدیررحمتی - دانشیار پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
احمد همتی - مربی پژوهشیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
فرهاد اسدی - استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
محسن کلاگری - استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

طرح کلکسیون پایه مادری صنوبر با استفاده از تعداد ۵۷ رقم از گونه ها و کلنهای مختلف در اسفندماه سال ۱۳۶۲ در مرکز تحقیقات منطقه البرز کرج اجراء شد. از هرکلن به تعداد پنج اصله نهال دو ساله به صورت خطی و به فاصله ۸×۵ متر کاشته شد. در سالهای بعد به تدریج کلنهای جدید دیگری از بخشهای پنج گانه صنوبر به ارقام قبلی اضافه گردید که در مجموع تعداد صنوبر های کلکسیون به ۶۹ رقم رسید. عملیات داشت در این کلکسیون شامل آبیاری، وجین علفهای هرز و هرس درختان بوده است. مطالعات فنولوژی کلنهای مختلف همه ساله از اواخر بهمن ماه تا اواخر آذرماه انجام شده است؛ بدین صورت که در ماههای اولیه فصل رویش هفته ای دوبار و در سایر ماهها هفته ای یکبار با استفاده از دوربین چشمی نسبت به مشاهده و ثبت زمان وقوع پدیده های مختلف فنولوژی اقدام گردید که در این مقاله اطلاعات بدست آمده از بررسی فنولوژی ۲۸ کلن اورامریکن و دلتوئیدس ارائه شده است. مطالعات فنولوژی صنوبر های مورد بررسی طی سالهای مختلف نشان داد که فعالیت حیاتی آنها در محدوده زمانی اوایل اسفند تا اواخر فروردین ماه شروع شده و در اوایل آبان تا اواخر آذرماه خاتمه می یابد. ظهور پدیده های حیاتی (بازشدن گلها، باز شدن برگها، رسیدن و پراکنش بذرها، خزان برگها) در کلنهای مختلف و نیز در سالهای مختلف بسته به دمای هوا در زمانهای متفاوتی انجام شد. اختلاف زمانی بین ظهور این پدیده ها در کلنها و سالهای مختلف از چند روز تا چند هفته متغیر بوده است. با نگاهی به زمان ظهور و باز شدن جوانه های گل و برگ طی سالهای آزمایش مشخص می شود که روند آغاز فعالیتها از فروردین به سمت اسفند و از اسفند به سمت بهمن ماه گرایش داشته است و این بدین معناست که فصل بهار در سالهای پایانی طرح نسبت به سالهای اولیه و میانی طرح زودتر آغاز شده است و یا به عبارت دیگر می توان بیان کرد که طول فصل رویش طی این سالها در شرایط آب و هوایی کرج چند روزی افزایش یافته است.

صنوبر, کلکسیون, فنولوژی, کلن, پایه مادری